[ad_1]
Vygotsky Kuramı Temel Kavramlar konusu içinde Yakınsal gelişim alanı, işaretler – sinyaller teorisi ve aktivite teorisi gibi alt başlıklar ele alınacaktır. Konumuz kpss eğitim bilimleri gelişim psikolojisi dersinde yer almaktadır. Önceki konumuzda Vygotsky ve sosyokütürel gelişim kuramının detaylarını işlemiştik. Bu kuramda yer alan temel kavramları detayları ile inceleyelim.
Vygotsky Kuramı Temel Kavramlar
A. Yakınsal Gelişim Alanı
Vygotsky çocuk bilişsel gelişim düzeylerine katkıda bulunabilmek için öncelikle 2 durumun tespit edilmesi gerektiğini belirtir:
- Her çocuğun herhangi bir yetişkin yardımı olmadan bağımsız olarak elde edebileceği gelişim düzeyi
- Çocuğun bir yetişkin rehberliğinde (yani sosyal çevre etkisiyle) çalıştığı zaman ortaya koyacağı potansiyel Vygotsky’e göre bu iki durum arasında ortaya çıkan fark çocuğun yakınsal gelişim alanıdır. Bu kavramın diğer bir adı da gelişmeye açık alandır. Bir rehber veya çevre desteği ile çalıştığında çocuktaki öğrenme daha fazla olacak potansiyel beceri bilgi daha fazla ve rahat biçimde ortaya çıkacaktır. Vygotsky’nin gelişim psikolojisine getirdiği en önemli kavram da budur.
- Öğrenciler birbiriyle çalışmalı ve bu şekilde çalışmaya özendirilmelidir. Yani işbirliği önemli……
- Sadece bireysel değil grupla da değerlendirme yapılmalı.
- Kültürel değerlere de eğitim sürecinde mutlaka yer verilmeli.
- Öğretmenler çalışmalarda öğrencileri kontrollü olarak büyük ölçüde serbest bırakmalı.
Vygotsky’nin eğitime yapmış olduğu önemli katkılardan biri de üstbiliş kavramına değinmesidir.
B. İşaretler- Sinyaller Teorisi
Kpss gelişim psikolojisi dersi Vygotsky kuramı temel kavramlar konusunda ikinci başlığımız işaretler – sinyaller teorisidir. Vygotsky, işaretler teorisinde çocukların dili nasıl içselleştirdiğini açıklamıştır. Ona göre toplumsal işaret sistemi olan dil, rakamlar, haritalar vb. etkenlerin çocukların bilişsel gelişimde etkisi vardır. Vygotsky dili düşünme aracı olarak tanımlar. Dilin öncelikli görevi iletişim kurmaktır. Hatta Vygotsky’ye göre benmerkezci konuşma bile aslında sosyaldir. Ona göre kişisel konuşma üstbiliş yani düşünme hakkında düşümeye aracılık eder ve böylece üst düzey düşünme ortaya çıkar.
C. Aktivite Teorisi
Vygotsky öncülüğünde oluşturulan teoriye göre insanların sınıflandırma, karar verme, hatırlama gibi faaliyetleri beyin tarafından değil de bilinç tarafından yapılmaktadır. Bilinç, gündelik yaptıklarımızın eseridir.
Aktivite teorisi bu gerçeklikten hareketle, öğretime bütüncül bir açıdan yaklaşır ve öğrenmeyi tüm faktörlerin karşılıklı olarak etkileşimi olarak görür.
Kpss eğim bilimleri gelişim ve öğreneme dersi Vygotsky’nin Kuramındaki Temel Kavramları inceledik. Bir sonraki gelişim psikolojisi dersi konumuzda Bruner ve Bilişsel Gelişim Dönemlerini inceleyeceğiz.
Vygotsky Kuramı, çocukların bilişsel gelişimini anlamak için temel alınan bir psikolojik teoridir. Kendini yöneten, düşünce ve dil ile birbirine bağlı olarak gelişen insan beyninin kavramsallaşmasını temel alan bu kuram, çocukların sosyal çevreleriyle etkileşimleri ve deneyimleri aracılığıyla bilgiyi edinme ve anlama sürecinin önemini vurgular.
***Temel Kavramlar:***
1. Yakın Gelişim Bölgesi: Çocuğun kendi başına yapamadığı ancak daha deneyimli bir yetişkinin yardımıyla başarabileceği görevlerin düzeyini ifade eder. Bu bölge, çocuğun potansiyel gelişimini gösterir.
2. Sosyal İşlev: Bireyin sosyal çevresiyle etkileşim halindeyken gerçekleştirdiği, çevre ile iletişim kurduğu işlevleri temsil eder. Dil, semboller ve sosyal etkileşim gibi unsurlar, bireyin sosyal işlevini etkiler.
3. Özgül İşlev: Bireyin sosyal etkileşim içindeki bir görevi bağımsız bir şekilde yerine getirme becerisi veya yeteneği olarak tanımlanır.
4. Proximal Development (Proksimal Gelişme): Çocuğun mevcut yetenekleri ve gelecekteki potansiyeli arasındaki farkı ifade eden bir kavramdır. Her çocuğun potansiyeli farklıdır ve bu kavram, çocuğun farkındalığını ve özgül işlevlerini geliştirme sürecini vurgular.
Bu temel kavramlar, Vygotsky Kuramı’nın merkezinde yer alır ve çocukların bilişsel gelişimi ve öğrenme süreçleri hakkında önemli bir anlayış sağlar.
***Önemli Yerler:***
Vygotsky Kuramı’nın öne çıkan önemli noktaları şunlardır:
1. Sosyal Etkileşim: Çocukların sosyal çevreleriyle etkileşimleri ve deneyimleri, bilişsel gelişimlerini etkiler. Dolayısıyla, öğrenme ve gelişim süreci, sosyal etkileşimlerin bir sonucu olarak ortaya çıkar.
2. Dilin Rolü: Dil, bireyler arasında iletişim kurma ve düşünceleri ifade etme aracı olarak büyük önem taşır. Vygotsky’ye göre, dil bilgiyi edinme ve anlama sürecinde kilit bir etkendir ve sosyal etkileşimle birlikte bilişsel gelişimi destekler.
3. Yetişkinin Rolü: Vygotsky, daha deneyimli bir yetişkinin çocuğun bilişsel gelişimine yardımcı olabileceğini ve öğrenme sürecinde rehberlik yapabileceğini savunur. Yakın gelişim bölgesindeki görevlerde yetişkinin desteği, çocuğun potansiyel gelişimini ortaya çıkarır.
***Örnek Tablolar:***
**Yakın Gelişim Bölgesi:**
| Çocuğun Yeteneği | Yetişkinin Yardımı | Potansiyel Gelişim |
|————–|—————|——————|
| 3 kelimeyle cümle kurabilme | Sözcük dağarcığını artırma, cümle oluşturma becerilerini öğretme | 5-6 kelimeyle cümle kurabilme |
**Sosyal İşlev:**
| Sosyal Etkileşim Unsuru | Etkisi |
|——————-|——-|
| Dil | İletişimi ve düşüncelerin ifade edilmesini sağlar |
| Semboller | Anlam aktarımında kullanılan sembolik işaretler |
| Sosyal İlişkiler | İnsanlar arasındaki ilişkileri ve sosyal becerileri geliştirir |
Bu örnek tablolar, Vygotsky Kuramı’ndaki temel kavramların örneklerle kullanılmasını ve anlamını gösterir. Böylelikle, bu kuramın önemli noktaları daha iyi anlaşılır hale gelir.
[ad_2]
