[ad_1]
Tanzimat Dönemi Tanzimat fermanı ve Islahat Fermanı ve bu dönemde yapılan ıslahatları kapsamaktadır. Abdülmecid, Abdülaziz, V. Murat ve II. Abdülhamit Tanzimat Döneminde tahta çıkmıştır. Önceki kpss konumuzda II. Mahmut Dönemi Islahatlarını işlemiştik. Sıradaki konumuz ise Tanzimat Dönemi olacaktır.
Tanzimat Dönemi
II. Mahmut’tan sonra tahta geçen Abdülmecid Tanzimat Fermanı’nı ilan etmiştir.
Tanzimat Fermanı
1839 yılında Mustafa Reşit Paşa tarafından Gülhane Parkında yabancı temsilcilere ve halka okunarak ilan edilmiştir. Gülhane Hattı Hümayunu olarak bilinen bu ferman batılı devletlerin Osmanlı iç işlerine karışmasına engel olması ve devletin parçalanmasını önlemek amacıyla ilan edilmiştir.
- Herkesin mal, can, ırz, namus ve hürriyetine saygı duyulması,
- Açık mahkeme ve eşit şartlarda yargılanma,
- Herkes gelirine göre vergi ödeyecek,
- Herkes kanun önünde eşit olacak,
- Özel mülkiyet hakkı verilecek,
- İşkence, dayak ve angarya kaldırılacak,
- Rüşvet ve iltimas kalkacak şartları getirilmiştir.
Bu ferman ile padişah yetkileri ikinci kez kısıtlanmış vergi, askere gitme vatandaşlık haline getirilmiştir. Osmanlıda ilk kez kanun gücü üstünlüğü kabul edilmiş ve anayasal sürece geçişe ilk adım atılmıştır. Fakat bu ıslahat çalışmaları ile Osmanlı istediği sonuçları alamamıştır. Yabancı devletler azınlıklar için bu hakları yetersiz bulmuş ve baskı ile 1856 yılında Osmanlıyı Islahat Fermanını yayınlamak zorunda bırakmışlardır.
Islahat Fermanı
Azınlıklara verilen bir takım haklar ile yabancı devletlerin ülkenin iç işlerine karışması önlenmek istenmiştir. Ayrıca bu fermanın yayınlanması ile Paris Barış Konferansında lehine karar alınmasını amaçlamıştır. Fakat yabancı ülkelerin baskısı daha çok artmıştır. Ferman Paris Anlaşmasının maddesi olarak ilan edilmiş ve uygulaması zorunlu hale gelmiştir. Azınlıklara;
- Bedelli askerlik,
- Şirket ve banka kurma,
- Devlet memuru olabilme,
- Mahkemelerde eşit şahitlik,
- İl genel meclisinde görev alma hakları verilmiştir.
Tanzimat fermanının ilanı ile başlayıp I. Meşrutiyetin ilanına kadar süren bu döneme Tanzimat dönemi denir.
Bu dönemde,
- Vilayet Nizamnamesi ile eyaletler kaldırılmış yerine il, sancak, kaza, nahiye ve köy yönetim birimleri kurulmuştur.
- İl Genel Meclisleri oluşturulmuştur.
- Kaime adındaki ilk kağıt para basılmıştır.
- Tercümanı Ahval adında ilk özel gazete kurulmuştur.
- İlk Osmanlı bankası olan Bank-ı Dersaadet kurulmuştur.
- Eğitim Bakanlığı kurulmuştur.
- İptidailer, İdadiler ve Sultaniler açılmıştır.
- Yabancı ülkelere okul açabilme hakkı verilmiştir.
- İzmir – Aydın arası ilk demir yolu açılmıştır.
- İlk telgrafhane kurulmuştur.
- İlk kez Avrupalı devletlerden dış borç alınmıştır.
- 1863 yılında Memleket Sandıkları kurulmuştur. Daha sonra Ziraat Bankasına dönüşmüştür.
- Danıştay kurulmuştur.
- İlk üniversite olan Darül Fünun açılmıştır.
Kpss genel kültür tarih dersi Tanzimat Dönemi konusunu işledik. Bir sonraki tarih dersi konumuz I. Meşrutiyet olacaktır.
Tanzimat Dönemi, Osmanlı İmparatorluğu’nun 19. yüzyılda yaklaşık 1839-1876 yılları arasında gerçekleşen önemli bir reform sürecidir. Bu dönemde Osmanlı Devleti, Batı’daki ilerlemeleri izleyerek modernleşme adımları atmaya başlamıştır. İsmini de bu döneme ait olan Tanzimat Fermanı’ndan almıştır.
Bu dönemdeki reformlar, hem siyasi hem de toplumsal alanda büyük değişikliklere yol açmıştır. Osmanlı hükümeti, halkın taleplerine yanıt vermek adına devletin kontrolünü artırmak ve merkeziyetçilik anlayışını benimsemek için çeşitli adımlar atmıştır.
Tanzimat Dönemi’nin önemli yerlerinden bazıları:
1. Islahat Fermanı: Tanzimat Dönemi’nin başlangıcını simgeleyen bu ferman, 1839 yılında II. Mahmud tarafından ilan edildi. Ferman, Osmanlı toplumunda eşitlik, adalet ve özgürlük prensiplerini benimsemektedir.
2. Gülhane Hatt-ı Şerifi: Tanzimat Fermanı’nın ardından Mehmet Ali Paşa tarafından 1839’da ilan edilen bu belge, Osmanlı toplumunda yenilikleri hayata geçirmek adına bir yol haritası niteliğindedir.
3. Reform Kanunları: Tanzimat Dönemi boyunca çıkarılan bir dizi kanun, devletin modernizasyon çabalarını yansıtmaktadır. Bu kanunlar arasında, eğitim, adalet, ticaret, askeri ve idari reformları içeren düzenlemeler bulunmaktadır.
4. Islahatçılar: Tanzimat Dönemi’nde ortaya çıkan bir grup aydın olan ıslahatçılar, Osmanlı toplumunda reformları savunan ve uygulamaya çalışan önemli figürlerdir. Bu düşünürler, Batı’daki ilerlemelerden etkilenerek Osmanlı Devleti’nin güçlenmesi için çaba harcamışlardır.
5. İzmir İktisat Kongresi: Moda ve Batı kültürünün etkisini artırarak Osmanlı toplumuna ilham veren İzmir İktisat Kongresi, 1863’te gerçekleşti. Bu kongre, Osmanlı ekonomisinin modernize edilmesi ve dış ticaretin geliştirilmesi için atılan önemli bir adımdır.
6. Meşrutiyet: Tanzimat Dönemi’nin sonlarına doğru Osmanlı Devleti’nde meşrutiyet ilan edildi. Meşrutiyet, anayasal düzenin oluşturulması ve halkın temsilciler aracılığıyla yönetimde söz sahibi olması anlamına gelmektedir. Bu dönemde gerçekleşen I. Meşrutiyet (1876) ve II. Meşrutiyet (1908) dönemleri, Tanzimat reformlarının bir sonucu olarak kabul edilir.
Bu önemli dönemin değişikliklerini ve döneme ait unsurları HTML bold tagı kullanarak vurgulayalım:
HTML kodlarını burada kullanmak mümkün olmadığı için, aşağıda Tanzimat Dönemi’ne ait önemli noktaları listeleyerek kalın şekilde göstereceğim:
– Islahat Fermanı
– Gülhane Hatt-ı Şerifi
– Reform Kanunları
– Islahatçılar
– İzmir İktisat Kongresi
– Meşrutiyet (I. Meşrutiyet, II. Meşrutiyet)
Bu dönemin tablolarla örneklendirilmiş kısa bir açıklamasını aşağıda bulabilirsiniz:
|Tanzimat Dönemi Önemli Noktaları |
|———————|
|Islahat Fermanı |
|Gülhane Hatt-ı Şerifi |
|Reform Kanunları |
|Islahatçılar |
|İzmir İktisat Kongresi |
|Meşrutiyet |
[ad_2]
