Trablusgarp Savaşı (1911-1912) ve nedenleri ÖSYM’nin de sevdiği ve özen gösterdiği Tarih konularından biridir. Aslında Trablusgarp Savaşı KPSS tarih konuları içinde ’20. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti’ başlığı altında işlenen bir alt başlıktır. Şimdi bu başlık altında işlenecek konulara bir bütün halinde bakalım ve sonrasında Trablusgarp Savaşı konusu inceleyelim.
20. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti
- Trablusgarp Savaşı
- Balkan Savaşları
- 1. Dünya Savaşı
- 1. Dünya Savaşı Osmanlı Cepheleri
- 1. Dünya Savaşı’nda Mustafa Kemal’in Bulunduğu Görevler
- Wilson İlkeleri
- 1. Dünya Savaşı’nın Sonuçları ve Barış Antlaşmaları
- Mondros Mütarekesi
- İtilaf Devletleri’nin Osmanlıyı Paylaşma Tasarıları
- Paris Barış Konferansı
- İzmir’in İşgali
Trablusgarp Savaşı (1911-1912)
Trablusgarp Savaşı da diğer tüm savaşlar gibi bazı sebeplerden ortaya çıkmıştır. 1870 yılında siyasi birliğini tamamlayan İtalya, ‘yahu madem ben siyasi birliğimi tamamladım artık bir şeyler yapmam lazım’ der. Sömürgeciliğin de yaygın olduğu bu zamanlarda, İtalya kendini biraz pasif hissetmiş ve bu sömürgecilik yarışında kendini geride görmüş.
Sanayim gelişiyor, hammadde lazım, peki hangi pazara dalsam?
…diye düşünen İtalya, saldırgan politikalarını ve emellerini, artık maalesef eski gücünde olmayan Osmanlı İmparatorluğu’na ait Trablusgarp üzerinden gerçekleştirmeyi düşünüyordu. Buraları alıp Afrika’ya açılmayı düşünen İtalya, Trablusgarp’ı Osmanlı’dan istemiş. Osmanlı da doğal olarak ‘vermem’ deyince savaş kapıya dayanmış. Şimdi bu savaşın çıkma nedenlerini maddeler halinde yazalım.
Trablusgarp Savaşı Çıkma Nedenleri
- Yukarıda belirttiğimiz gibi siyasi birliğini geç tamamlayan İtalya, alelacele gelişen sanayisi için hammadde ve pazar arayışına girmesi ilk nedendir.
- Yine belirttiğimiz üzere Osmanlı artık eski gücünde değildi ve Trablusgarp’ı koruyacak gücü de yoktu.
- Trablusgarp’ın konum itibariyle İtalya’ya yakın olması ve İtalya’nın burası üzerinden Afrika’ya bir sömürge kapısı açmak istemesi.
- İtalya’dan daha fazla sömürgeye ve güce sahip olan İngiltere ve Fransa’nın , İtalya’yı kendi yanlarına çekmek için buraya saldırmasına göz yummaları bu savaşın çıkma sebeplerindendir.
Bahsettiğimiz üzere Osmanlı artık zayıflamıştı ve gücü kalmamıştı. Bu yüzden buraya ne ordu, ne donanma ne de teçhizat gönderebilmişti. Hal böyle olunca Mustafa Kemal, Enver Paşa, Nuri Bey, Fuat Bey ve Fethi Bey gibi vatanseverlerden oluşan gönüllü subaylar gizlice Trablusgarp’a gitmişler ve yerli halkı örgütlemişlerdir.
Her ne kadar bazı yerlerde başarılı olsak da buraya kafayı takmış olan İtalyanlar, Osmanlıyı barışa razı etmek için Rodos ve On İki Ada ile Çanakkale Boğazı‘nı ablukaya almışlardır. Yine de Osmanlı barışa razı olmadı. Fakat Osmanlı’ya düşman olan sadece bir ülke yoktu. Diğer ülkelerin de emelleri vardı ve bir sonraki konuda işleyeceğimiz 1. Balkan Savaşı patlak vermişti. Zaten güçsüz olan Osmanlı her yerle baş edemiyordu. Dolayısıyla 1. Balkan Savaşı’nın başlaması son damla olmuş ve Osmanlı barış istemek zorunda kalmıştır.
Her barış bir antlaşma ürettiğinden, 1912 yılında Uşi Antlaşması (Ouchy) imzalandı. Peki Uşi Antlaşması hangi ana maddeleri içeriyor? Tarih dersinde önemli bir başlık olan Uşi Antlaşmasını inceleyelim.
Uşi Antlaşması 1912
- Trablusgarp (Trablus ve Bingazi) İtalyanlara bırakılacak.
- Yöre halkı sadece dini yönden halifeye bağlı kalacaktı.
- İtalya Osmanlı üzerindeki kapitülasyonların kaldırılmasına itiraz etmeyecekti.
- Rodos ve On İki Ada Balkan Savaşlarının sonucunda geri verilmek şartı ile geçici olarak İtalya’ya verilecek.
- Trablusgarp’ın Duyun-i Umumiye’ye ödemekle yükümlü olduğu borçlar İtalya tarafından ödenecekti.
- Padişah tarafından Trablusgarp bölgesine Naib-i Sultan denilen bir görevli atanacaktı. Ayrıca şeriat hükümlerinin yürütülmesinde görevli bir kadı atanacaktı.
Böylece Trablusgarp Savaşı konusu tamamlanmış oldu. Bir sonraki KPSS Genel Kültür Tarih dersimizin başlığı 20. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti başlığından Balkan Savaşları olacaktır.
Trablusgarp Savaşı (1911-1912) İtalya ile Osmanlı İmparatorluğu arasında gerçekleşen bir çatışmadır. Bu savaş, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde yaşanan birçok iç ve dış sorunun bir sonucudur. **Nedenleri** arasında şunlar vardır:
1. İtalya’nın Emperyalist Hedefleri: İtalya, kendi sömürge imparatorluğunu kurma hedefiyle Kuzey Afrika’da yer alan Trablusgarp ve Bingazi bölgelerini ele geçirmek istiyordu. Bu bölgelerdeki kaynaklara ve stratejik öneme sahip olan yerlere sahip olmak, İtalya’nın sömürge imparatorluğunu genişletme politikasına uyuyordu.
2. Osmanlı İç Sorunları: Osmanlı İmparatorluğu, bu dönemde zayıflayan bir devletti ve iç sorunlarla boğuşuyordu. Ekonomik sorunlar, padişahın otoritesinin azalması, isyanlar ve karışıklıklar gibi faktörler, Osmanlı İmparatorluğu’nun İtalya karşısında savunmasız hale gelmesine yol açmıştır.
3. İttifak Politikaları: İtalya, Osmanlı İmparatorluğu’na karşı savaş açmadan önce diğer Avrupa devletleriyle ittifaklar kurmuştu. Bu ittifaklar, İtalya’nın gücünü artırmış ve savaş için daha hazır hale gelmesini sağlamıştır.
Trablusgarp Savaşı’nın sonucunda ise Uşi Antlaşması imzalanmıştır. **Uşi Antlaşması** ile Osmanlı İmparatorluğu, Trablusgarp ve Bingazi bölgelerini İtalya’ya bırakmıştır. Antlaşma şartları şunlardır:
1. Toprak Kaybı: Osmanlı İmparatorluğu, Trablusgarp ve Bingazi bölgelerini tamamen İtalya’ya bırakmıştır. Bu toprakların kaybedilmesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun sömürge topraklarından birini daha kaybetmesi anlamına geliyordu.
2. Tazminat Ödemesi: Osmanlı İmparatorluğu, İtalya’ya savaşın neden olduğu masraflar için bir tazminat ödemesi yapmayı kabul etmiştir. Bu, Osmanlı İmparatorluğu’nun zaten zor durumda olan ekonomisini daha da zorlamıştır.
3. İtalya’nın Koruma Taahhüdü: Antlaşma ile İtalya, Trablusgarp ve Bingazi bölgelerinde yaşayan Osmanlı vatandaşlarının güvenliğini sağlama sorumluluğunu üstlenmiştir.
Bu savaş ve Uşi Antlaşması tarih açısından oldukça önemlidir. Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş sürecini hızlandıran bu olay, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde yaşanan iç ve dış sorunları açıkça ortaya koymaktadır. HTML **bold** tagı, önemli başlıkların ve vurgulanan noktaların daha belirgin bir şekilde ifade edilmesinde kullanılabilir.
