Vygotsky Dil Gelişimi konusunda Vygotsky’nin Piaget’in dil gelişimi kuramı ile farklı ve benzer yönlerini inceleyeceğiz. Vyotgotsky eğitim alanında birçok çalışma yapmıştır. Bu çalışmalarının bir bölümü ise dil gelişimi üzerinedir. Vygotsky dil gelişimini evrelere ayırarak açıklamıştır. Önceki kpss konumuzda Piaget ve Dil Gelişimini işlemiştik. Sıradaki konumuz ise Vygotsky Dil Gelişimi olacak.
Vygotsky Dil Gelişimi
Dil ile zihin arasında çok güçlü bir etkileşim olduğunu savunan Vygotsky, 2 yaşa kadar düşünme ve konuşmanın birbirinden bağımsız olduğunu, 2 yaşından sonra bu ikili arasında güçlü bir etkileşim olduğunu savunur.
1. Özel Konuşma (Benmerkezi Konuşma – Ben İçin Konuşma)
Çocuk yüksek sesle ve kendi kendine konuşur. Çocuk bir problemle karşılaştığında özel konuşma sayesinde kendine rehberlik eder ve problemlerin çözümünü kolaylaştırır. Vygotsky benmerkezci konuşmanın ortadan kaybolmadığını savunur. Sadece içsel konuşmaya dönüşür ve üst düzey düşünme becerisini sağlar.
2. İçsel Konuşma
7 yaşından itibaren ortadan kalkan benmerkezci konuşma yerini içsel konuşmaya bırakır. Çocuk içinden sessizce düşünür. İçsel konuşma Vygotsky’e göre konuşma gelişiminin en son evresidir. Fakat aslımda çocuktaki benmerkezci düşünceyle aynı işleve sahiptir. Dışından konuşma, düşüncenin sözcüklere dönüşmesi, maddeleştirilmesi ve nesneleştirilmesidir. İçinden konuşmada ise süreç tersine döner. Konuşma içsel düşünmeye döner. (Vygotsky, 1985)
3. Kavram Gelişimi
Vygotsky kavram gelişimi ile Piaget’in kuramına karşı bir düşünce getirmiştir. Piaget kardeş kavramı gibi kavramların ancak 11-12 yaş civarında kazanılacağını belirtir. Vygotsky ise bu konuda herhangi bir ayrım yapmaz. Bu kavramlar ikiye ayrılır:
a. Kendiliğinden Edinilen Kavramlar
Bu kavramlar gündelik hayatta kullanılan kavramlardır. Bu türdeki tüm kavramlar tümdengelim yolu ile öğrenilen kavramlardır. Bu kavramlar öğrenilirken çocuk büyüklerinden gördükleri davranışları sözlü tekrarlar şeklinde tekrar ederler. Vygotsky buna kişisel konuşma demektedir.
b. Öğretilen Kavramlar
Öğretilen kavramlar gündelik hayatta değil okulda karşılaştığımız kavramlardır. Önce tek bir kavram öğrenilir, sonra bu kavramın ilişkilerini öğrenir ve genelleme yapar. Yani öğretilen kavramlar tümevarım yoluyla edinilmektedir.
Dil gelişiminde belirli dönem ve evreler için verilen yaş aralıkları bireyden bireye farklılık gösterebilir. Dilin gelişimi çocuğun içinde bulunduğu çevre, ailenin sosyal ve ekonomik durumu, cinsiyet, iki dillilik, çevresel faktörler gibi olaylardan etkilenir. Uyarıcılar açısından zenginleştirilmiş bir çevre çocukların dil gelişimini olumlu yönde etkiler. Bu çocukların akranlarına göre dil gelişimlerinin üst düzeyde olduğu görülür. Kız çocukları genellikle erkeklerden daha önce konuşmaya başlar ve sözcük kapasiteleri daha fazladır. İkiz çocuklar mimikleriyle de anlaştıkları için konuşmaya genellikle daha geç başlarlar. İki dil kullanılan bir ortamda büyüyen çocukların da dil gelişimi daha yavaştır. Çocuğun geçirebileceği hastalık ve bazı kazalar da dil gelişimini olumsuz etkileyebilir.
Kpss eğitim bilimleri gelişim psikolojisi dersi Vygotsky Dil Gelişimi konusunu inceledik. Sonraki gelişim psikolojisi konumuz Ahlak Gelişimi olacaktır.
Vygotsky Dil Gelişimi, Sovyet psikolog Lev Vygotsky’nin geliştirdiği bir teori olarak karşımıza çıkar. Bu teori, çocukların dil becerilerini kazanmalarında sosyal etkileşimlerin ve çevresel faktörlerin önemine vurgu yapar.
Birincil olarak, *Vygotsky Dil Gelişimi*, dilin sadece bir araç olarak kullanılmadığını, aynı zamanda düşünce ve öğrenme süreçlerimizi şekillendiren bir araç olduğunu öne sürer. Bu teorinin temel noktası, bireylerin dil yoluyla düşüncelerini ifade ederken, çevreleriyle etkileşimde bulunarak yeteneklerini geliştirdikleridir.
Başka bir deyişle, **dil gelişimi**, sosyal etkileşimlerle beslenen bir süreçtir. Vygotsky, yetişkinler veya daha deneyimli bireylerle etkileşimde bulunmanın, çocukların dil becerilerini geliştirme sürecini etkilediğini belirtir. Bu sosyal etkileşimler sayesinde, çocuklar yeni kelimeler öğrenebilir, gösterge kullanımını anlayabilir ve dil becerilerini kullanarak düşüncelerini ifade edebilirler.
Vygotsky Dil Gelişimi teorisinde, **önemli bir aşama**, “proksimal gelişim bölgesi” olarak adlandırılan bir kavramı içerir. Bu bölge, çocuğun yalnızca yetişkinlerin veya daha deneyimli bireylerin yardımıyla gerçekleştirebileceği bir görevi belirtir. Yetişkinler çocukların bu bölgeye ulaşabilmesi için çocuğa rehberlik eder ve onlara destek olur. Bu sayede çocuklar, kendi becerilerini geliştirerek ve öğrenerek, proksimal gelişim bölgesindeki görevleri nihayetinde yapabilmektedirler.
Öte yandan, *Vygotsky Dil Gelişimi*, öğrenme sürecinde oyunun da kritik bir rol oynadığını belirtir. Oyun, çocuklar arasındaki sosyal etkileşimi teşvik eden, hayal gücünü besleyen ve dil kullanımını pekiştiren bir etkinliktir. Oyun sırasında, çocuklar yeni kelimeleri, gösterge kullanımını, sosyal normları ve dil becerilerini keşfedebilirler.
Sonuç olarak, **Vygotsky Dil Gelişimi**, dilin bir araç olduğunu vurgulayan ve çocukların dil becerilerini geliştirebilmeleri için sosyal etkileşimlerin önemini gösteren bir teoridir. Bu teoriye göre, yetişkinlerle ve daha deneyimli bireylerle etkileşimde bulunarak çocuklar, dil becerilerini geliştirme sürecinde ilerlerler. Ayrıca, oyun da dil gelişimini teşvik eden ve destekleyen bir etkinlik olarak önemli bir yer tutar.
Önemli noktalar:
– Dil, düşünce ve öğrenme süreçlerimizi şekillendiren bir araçtır.
– Sosyal etkileşimler, çocukların dil becerilerini geliştirmede önemli bir rol oynar.
– Proksimal gelişim bölgesi, çocuğun yetişkinlerin yardımıyla gerçekleştirebileceği bir görevi ifade eder.
– Oyun, dil gelişimini teşvik eden ve destekleyen bir etkinliktir.
