Türkiye’nin platoları kpss coğrafya Türkiye’nin yeryüzü şekilleri konuları içinde işlenmektedir. Ülkemizde yer alan platoların özelliklerini iyi kavrayabilirsek, hangi platonun hangi bölgede yer aldığını daha rahat kavrayabiliriz.
Türkiye’nin Platoları
Plato, akarsular tarafından derin vadilerle yarılmış düzlüklere denilmektedir. Kpss coğrafya dersinde Türkiye’nin platoları incelenirken, hangi platonun hangi özelliğine sahip olduğunu ve nasıl oluştuğunu analiz edebilmeliyiz. Bu yüzden ülkemizde yer alan platoların özelliklerini sıralayalım.
- Türkiye’de platolar geniş yer kaplamaktadır. Engebeli ve dağlık bir ülke olmamıza rağmen bu kadar çok plato olmasının sebebi, 3. ve 4. jeolojik zamanlarda ülkemizde gerçekleşen toplu yükselmedir.
- Platoları yaran akarsulardan tarım sulamasında yararlanmak zordur.
- Yüksek platolarda büyükbaş mera hayvancılığı, alçak platolarda ise tarım ve küçükbaş hayvancılığı gelişmiştir.
Oluşumlarına Göre Türkiye’nin Platoları
Kpss coğrafya dersinde yer alan Türkiye’nin platoları oluşumlarına göre dörde ayrılmaktadır.
1) Volkanik Platolar: Lav tabakalarının akarsular tarafından yarılmasıyla oluşan plato çeşididir.
- Ülkemizdeki en yüksek platolar volkanik platolardır.
- Toprakları verimlidir. Ancak yükseklik ve iklim şartları elverişsiz olduğu için tarım pek yapılamaz.
- Çayır ve iğne yapraklı ormanlar bu platolarda yer alır.
- Yağış rejimi ve yükseltisi nedeniyle yazları sıcak ve kurak geçmez.
2) Karstik Platolar: Kalker ve Jips gibi eriyebilen ya da çözülebilen kayaçların bulunduğu arazilerin akarsular tarafından aşındırılması sonucu oluşan platolardır.
3) Tabaka Düzlüğü Platoları: Tabaka uzanışı yatay duruşlu olan tortulların akarsular tarafından derin bir şekilde yarılması ile oluşan platolardır. Genellikle İç Anadolu Bölgesinde yaygın olan bu platolarda tahıl tarımı ve küçükbaş hayvancılık yaygındır.
4) Aşınım Platoları: Aşınma sonucu düzleşen yerlerin herhangi bir yükselme olmaksızın sonraları akarsular tarafından yarılması sonucu oluşan platolardır.
Kpss genel kültür coğrafya dersine ait Türkiye’nin Platoları konusu tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss coğrafya konusu Türkiye’de Doğal Afetler olacaktır.
Türkiye’nin platoları, ülkemizin topografik yapısı içerisinde önemli bir yer tutar. Yeryüzündeki yükseltilerin düz ve geniş alanlarda oluştuğu platolar, ülkemizin doğal güzelliklerini ve çeşitliliğini barındıran bölgelerdir.
Kuzey Anadolu Platosu, kendi içinde farklı coğrafi özelliklere sahip olan bir bölgedir. Doğu Karadeniz ve Batı Karadeniz platoları, bu bölgedeki başlıca platolardan bazılarıdır. Batı Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Küre Dağları ve Ilgaz Dağları, zengin ve çeşitli bitki örtüsüyle ön plana çıkar. Ayrıca bu bölgede yer alan Amasra, doğal güzellikleriyle önemli bir turistik merkezdir.
Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Erzurum, Erzincan, Ağrı gibi illerimiz, Kuzeydoğu Anadolu Platosu üzerinde konumlanmıştır. Bu platoda en dikkat çeken yerlerden biri, Ağrı Dağı’dır. Türkiye’nin en yüksek zirvesi olan Ağrı Dağı, tırmanış ve doğa sporları açısından büyük bir öneme sahiptir.
İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan Orta Anadolu Platosu, ülkemizin en büyük ve en yüksek platolarından biridir. Ankara, Konya, Kayseri gibi önemli şehirlerimiz bu plato üzerinde yer alır. Kapadokya, Kayseri’nin önemli turistik bölgelerinden biri olarak bilinirken, Ankara’nın başkent olması da bu platonun önemini arttırmaktadır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Güneydoğu Anadolu Platosu, GAP Projesi ile büyük bir dönüşüm yaşamıştır. Burada yer alan Atatürk Barajı, Türkiye’nin enerji üretiminde büyük bir rol oynamaktadır. Diyarbakır ve Şanlıurfa gibi şehirler, bu platoya ev sahipliği yapmaktadır.
Batı Anadolu Bölgesi’nde yer alan Ege Platosu, ülkemizin önemli tarım alanlarından biridir. İzmir, Manisa ve Bursa gibi iller bu platoya dahildir. Ege Bölgesi, zeytin ve bağcılık gibi tarım faaliyetleriyle ünlüdür. Ayrıca bu bölgemizde yer alan Pamukkale, turistlerin ilgisini çeken önemli bir doğal güzelliktir.
Bunlar dışında Türkiye’nin farklı bölgelerinde de birçok başka platolar bulunmaktadır. Bu platolar, ülkemizin coğrafi çeşitliliğini ve doğal güzelliklerini gözler önüne sermektedir.
