Türkiye’nin İklimi konusu kpss coğrafya dersinin önemli bir konusudur. İklim bir bölgeye ait uzun yıllardır süren atmosfer olaylarının ortalamasıdır. İklimin birçok yeryüzü şekli ve canlı yaşamı üzerinde etkisi vardır. Geçtiğimiz konuda Türkiye’nin çevre Sorunlarını ele almıştık. Sıradaki konumuzda ise Türkiye’nin İklimi konusunu inceleyeceğiz.
Türkiye’nin İklimi
Türkiye’nin İklimini Etkileyen Faktörler
Türkiye’nin iklim özellikleri tarım, akarsu rejimi, bitki örtüsü çeşidi, deniz turizmi gibi sonuçlar üzerinde etkilidir. Bir yerin ikliminde enlem, yükselti, dağların kıyıya uzanış yönü, eğim, bakı, denize göre konum, karasallık ve basınç merkezleri belirleyicidir.
a. Matematik Konumun Etkisi
- Güneş ışınları hiçbir zaman dik açı ile gelmez.
- Ilıman kuşakta yer alır.
- Dört mevsim yaşanır.
- Batı rüzgarlarının etkisi altındadır.
- Kuzey yönlü hava akımı sıcaklığı düşürürken güney yönlüler arttırır.
- Dağların güney yamaçları kuzeye göre daha fazla güneş görür.
- Cephesl yağışlar sıklıkla görülür.
b.Özel Konumun Etkisi
Türkiye iklimini etkileyen en önemli faktördür. Bu etkilerini şu şekilde başlıklara ayırabiliriz.
1.Etrafındaki Denizlerin Etkisi
Yarımada konumunda olan ülkemizin çevresinde bulunan denizlerin iklim koşulları üzerinde büyük etkileri vardır. Kara ve denizdeki ısınma farklılıkları denizel ve karasal iklimin oluşmasına neden olmuştur. Denize kıyısı olan yerlerde nemin de etkisi ile sıcaklık farkları fazla olmaz. Fakat karasal ortamda nemlilik azdır. Artan yükseklikle sıcaklık farklılıkları da artar.
Rize- Erzurum sıcaklık değerlerine bakıldığında Erzurum Rize’den daha soğuk olduğu görülmektedir. Bu sonuç enleme ters düşmektedir. Çünkü ekvatora daha yakın olan Erzurum daha düşük sıcaklık değerlerine sahiptir. Denize göre konum bu durumun başlıca nedenidir. Ayrıca Erzurum’daki yükseltinin fazlalığı da sıcaklığı etkiler.
Kıyılarda sıcaklık farkı düşük ve yağışın miktarı fazladır.
Kışlar kıyılarda iç kesimlere göre daha ılıktır.
İç kesimlerdeki sıcaklık ortalamaları kıyılardan düşüktür.
2.Yeryüzü Şekillerinin Etkisi
Kısa mesafede yaşanan iklim değişikliklerinin en önemli sebeplerindendir.
a. Yükselti
Yükseklik arttıkça sıcaklıkta azalır. Doğu Anadolu Bölgesi en güzel örneğidir.
b. Dağların uzanışı
Ülkemizde dağlar genel olarak doğu- batı yönünde uzanır. Dağların denize paralel olması denizel iklimin alanını sınırlandırmış, denize dik olarak uzanması ise denizel iklimin iç kesimlere ulaşmasını sağlamıştır. Kuzey Anadolu Dağları ve Toroslar denize paralel uzanırken kıyı ile iç kesimlerin arasında sıcaklık ve yağış farkının oluşmasına neden olmuştur.
c. Bakı
Ülkemizde bakı yönü matematik konumdan dolayı güneydir. Güneşe dönük olma durumu için bu kavram kullanılır. Bakı etkisinin görüldüğü yamaçlarda sıcaklık ortalaması yüksek, güneşlenme süresi uzun, orman ve tarım üst sınırı yüksektir.
3.Etrafındaki Kara Kütlelerinin Etkisi
Ülkemiz Kuzey ve doğuda Asya kıtası, Kuzeybatıda Avrupa kıtası, Güneydoğuda Arabistan yarımadası kara kütleleri tarafından çevrelenmiştir. Ülkemizi çevreleyen bu karalar üzerinde oluşan hava kütleleri ülkemizin iklimi üzerinde etkilidirler.
4. Etrafındaki Basınç Merkezlerinin Etkisi
Ülkemiz etki alanı ve yönü değişen farklı basınç merkezlerinin etkisi altındadır. Kış mevsiminde İzlanda alçak ve Sibirya yüksek basıncı, yaz mevsiminde ise Basra alçak ve Asor yüksek basıncı etkisi altındadır.
Kpss genel kültür coğrafya dersine ait Türkiye’nin İklimi konusunu işledik. Bir sonraki kpss coğrafya dersi konumuz Türkiye’de Sıcaklık olacaktır.
Türkiye, çeşitlilik gösteren bir iklim yapısına sahiptir. Kuzeyden güneye gidildikçe, iklim şartları da değişkenlik gösterir.
1. Karadeniz Bölgesi: Türkiye’nin Kuzeyinde yer alan bu bölge, yıl boyunca bol yağış alır ve ılıman bir iklime sahiptir. Özellikle Rize ve Trabzon gibi şehirler, yeşil doğalarıyla meşhurdur.
2. Ege Bölgesi: Türkiye’nin batısında yer alan bu bölge, Akdeniz iklimine sahiptir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ise ılıman ve yağışlıdır. Antalya ve İzmir gibi şehirleri bu bölgede bulunur.
3. Akdeniz Bölgesi: Türkiye’nin güney sahilinde yer alan bu bölge, tipik Akdeniz iklimine sahiptir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ise ılıman ve yağışlıdır. Antalya ve Mersin gibi şehirler bu bölgede yer alır.
4. İç Anadolu Bölgesi: Türkiye’nin iç kesimlerinde bulunan bu bölge, kara iklimine sahiptir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve kar yağışlıdır. Ankara, bu bölgede yer alan önemli şehirlerden biridir.
5. Doğu Anadolu Bölgesi: Türkiye’nin doğu kesimlerinde yer alan bu bölge, soğuk ve karasal bir iklim yapısına sahiptir. Kışlar zorlu geçerken, yaz ayları ise kısa ve serindir. Van ve Erzurum gibi şehirler bu bölgede bulunur.
6. Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Türkiye’nin güneydoğusunda yer alan bu bölge, sıcak ve kurak bir iklim yapısına sahiptir. Yazları çok sıcak ve kuru geçerken, kışları ise ılıman ve yağışlıdır. Gaziantep ve Şanlıurfa gibi şehirleri bu bölgede yer alır.
Türkiye’nin iklim yapısı, zengin tarihi ve doğal güzellikleriyle birlikte gezmeye değer bir ülkedir.
Tabloları değiştirerek tekrar yaz:
1. Karadeniz Bölgesi:
– Bol yağış alır
– İlgi çekici şehirler:
– Rize
– Trabzon
2. Ege Bölgesi:
– Akdeniz iklimine sahiptir.
– İlgi çekici şehirler:
– Antalya
– İzmir
3. Akdeniz Bölgesi:
– Akdeniz iklimine sahiptir.
– İlgi çekici şehirler:
– Antalya
– Mersin
4. İç Anadolu Bölgesi:
– Kara iklimine sahiptir
– İlgi çekici şehir:
– Ankara
5. Doğu Anadolu Bölgesi:
– Soğuk ve karasal iklim yapısı
– İlgi çekici şehirler:
– Van
– Erzurum
6. Güneydoğu Anadolu Bölgesi:
– Sıcak ve kurak iklim yapısı
– İlgi çekici şehirler:
– Gaziantep
– Şanlıurfa
Türkiye’nin iklimi, bu farklı bölgeleri keşfetmek için ideal bir atmosfer oluşturuyor.
