Türkiye’nin çevre sorunları bir coğrafya konusu olmakla beraber her ülke vatandaşının bilmesi ve önlem alması gereken konuların başında gelmektedir. Önceki konumuzda kpss coğrafya dersi konusu olan Türkiye’de Göller ve Oluşumlarını inceledik. Şimdiki kpss coğrafya dersi konumuzda ise Türkiye’nin Çevre Sorunları konusunu inceleyeceğiz.
Türkiye’nin Çevre Sorunları
Türkiye’nin çevre sorunları Türkiye’deki doğal ortamın bozulmasından kaynaklanan problemlerden oluşmaktadır.Türkiye’de doğal ortamı bozan belli başlı çevre sorunları ise şunlardır:
A. Hava Kirliliği
Sanayi tesisleri, taşıtlar, iklim özellikleri yerleşme alanının yüzey şekli hava kirliliğini artıran başlıca etkenlerdir. İstanbul ve İzmit gibi sanayi ve yaşayan nüfusun yoğun olduğu yerlerde hava kirliliği oldukça yüksektir.
Sanayi tesislerinin bulunduğu alanlarda hava kirliliği, yanlış yer seçimi, çıkan gazların yeteri kadar filtrelenmemesi gibi nedenlerden kaynaklanmaktadır.
Petrol ve kömür gibi yakıtların kullanımı sonucunda ortaya çıkan gazların ve dumanların sisle karışması ile oluşan hava kirliliğine Londra tipi kirlilik denir. Ülkemizde sanayi tesislerinin yoğun olarak bulunduğu İstanbul, İzmir ve Ankara da bu kirlilik tipi görünür.
Motorlu taşıtların çıkardığı gazların etkisi ile oluşan kirliliğe ise Los Angeles tipi kirlilik denir. Astım, bronşit gibi hastalıklara neden olur. Ülkemizde İstanbul’da zaman zaman yaşanır.
B. Su Kirliliği
Sanayi tesislerinin yoğun olduğu bölgelerdeki su kirliliği ülkemizde önemli boyutlara ulaşmıştır. Özellikle İzmit ve İzmir körfezindeki canlı hayatı bu durumdan çok fazla etkilenmektedir. Su kirliliğinin önemli boyutlara ulaşmasında ev atık sularının, sanayi atık sularının göl ve denizlere bırakılmasının etkisi büyüktür.
C. Katı Atıklar
Tarımsal ve evsel kullanım sonucu katı atık yani çöp sorunu ortaya çıkmaktadır. Son yıllarda artan şehirleşme ile çöp toplanması, uygun yerlerde biriktirilmesi ve geri dönüştürülmesi önemli bir sorun haline gelmiştir.
Çevre Koruma Uygulamaları
Dünya’da ve Türkiye’de çok sayıda resmi kurum ve sivil toplum kuruluşları tarafından çevre koruma projeleri üretilip uygulanmaktadır.
Örneğin;
Ulubat Gölü Projesi: Birçok canlıyı barındıran bu tatlı su gölünün kirlilik ve toprak dolma tehlikesine karşı kirliliği önlemek, yaban hayatını zenginleştirmek ve doğal kaynakların verimli kullanılmasını sağlama gibi önlemler alınarak çalışmalar yapılmıştır.
Konya Kapalı Havza Projesi: Yanlış uygulamalar nedeniyle havzada ciddi su sıkıntıları yaşanmıştır. Suyun doğal akış yönünün değiştirilmesi, yanlış sulama yöntemleri, yer altı suyunun kontrolsüz kullanımı sulak alanların kurumasına yol açmıştır. Kısıtlı olan havza su kaynaklarını verimli kullanma çalışmaları yapılmıştır.
Meşe Projesi: Erozyonu önlemek için yapılmıştır. 1998-2004 yılları arasında 640 milyon tohum ekilerek dünyanın en büyük projelerinden biri olmuştur.
Kpss genel kültür coğrafya dersine ait Türkiye’nin Çevre Sorunları konusunu işledik. Bir sonraki kpss coğrafya dersi konumuz Türkiye’de Nüfus Sayımları ve Nüfus Artışı olacaktır.
Türkiye’nin çevre sorunları, ülkenin doğal güzelliklerine ve biyoçeşitliliğine zarar veren önemli konulardır. Bu sorunlar, tarım, sanayi, yerleşim alanlarındaki büyüme ve turizm gibi faktörlerden kaynaklanmaktadır.
Hava Kirliliği: Türkiye’nin büyük şehirlerinde hava kirliliği önemli bir sorundur. Özellikle sanayi bölgelerinde yoğunlaşan fabrikalar, enerji üretimi ve araç trafiği hava kalitesini olumsuz etkilemektedir.
Su Kirliliği: Türkiye’nin akarsuları ve denizleri, sanayi atıkları, tarım ilaçları ve evsel atıksularla kirlenmektedir. Bu durum, su kaynaklarının tükenmesi ve su canlılarının yaşam alanlarının tahrip edilmesine neden olmaktadır.
Orman Yokoluşu: Orman alanları, tarım ve yerleşim alanlarına yapılan genişlemeler sonucu azalmaktadır. Orman yangınları, kaçak ağaç kesimi ve ormansızlaşma, ekosistemlere ve biyoçeşitliliğe zarar vermektedir.
Toprak Erozyonu: Tarım alanlarının aşırı kullanımı, erozyonu artırmaktadır. Özellikle rüzgar ve su erozyonu, tarım topraklarının verimliliğini azaltmaktadır.
Bu çevre sorunları, Türkiye’nin doğal güzelliklerini ve biyoçeşitliliğini koruma açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu sorunlarla başa çıkmak için çeşitli önlemler alınmalıdır. Sanayi tesislerinin çevreye zarar verme oranı azaltılmalı, tarım uygulamaları çevre dostu hale getirilmeli ve su kaynaklarının temizliği için gerekli önlemler alınmalıdır.
Bu önemli çevre sorunlarına karşı mücadele etmek, Türkiye’nin geleceği ve sürdürülebilir bir çevre için elzemdir. Halkın çevre bilinci artırılmalı, çevre koruma kuruluşları teşvik edilmeli ve yasalarla çevre dostu uygulamalar teşvik edilmelidir. Ancak bu şekilde Türkiye’nin doğal güzelliklerini ve biyoçeşitliliğini koruyabilir ve gelecek nesillere temiz bir dünya bırakabiliriz.
