Türkiye’de Sıcaklık konusu kpss coğrafya dersi iklim elemanlarının bir konusudur. İklim elemanları bir bölgenin iklimini belirleyen temel etkenlerdir. Geçtiğimiz konumuzda Türkiye’nin İklimi ve iklimi etkileyen matematik ve özel konumun etkisi irdelemiştik. Sıradaki konumuzda ise Türkiye’de Sıcaklık bölümünü inceleyeceğiz.
Türkiye’de Sıcaklık
Ülkemizde sıcaklığın dağılışında birçok faktör etkilidir. Bu faktörlerden bazıları şunlardır:
a. Enlem: Ekvatora olan uzaklığı ifade eder. Ülkemiz bulunduğu konum nedeniyle güneyden kuzeye doğru gidildikçe sıcaklığın değeri azalır.
Özel konum şartları bazen enlemin etkisine ters düşen durumlar ortaya çıkarır.
b. Yükselti: Sıcaklı yükselti arttıkça azalır, yükselti azaldıkça artar. Her 200 metre yükseklikte ortalama 1 derece sıcaklık azalır.
c. Denizellik (Nemlilik): Nem oranın fazla olduğu yerlerde aşırı ısınma ve soğuma görülmez. Sıcaklık farkı az olur.
d. Karasallık: Karasallığın olduğu bölgelerde ısınma ve soğumalar hızlı ve fazla olur. Bu yüzden sıcaklık farkı ve mekanik çözünme oldukça fazladır.
Türkiye’de Sıcaklık bir yerin bulunduğu yükseltiye göre 2 biçimde ele alınır.
Gerçek sıcaklık: Merkezin bulunduğu yükseltideki sıcaklığı
İndirgenmiş sıcaklık: Merkezin deniz seviyesindeki (0 metre) sıcaklığıdır.
Türkiye’de Don Olayı
Sıcaklığın 0°C’ nin altına düşmesi sonucunda don meydana gelir. Ülkemizde en az donlu gün sayısı Akdeniz bölgesinde en fazla ise doğu bölgelerimizdedir. Donlu gün sayısı batıdan doğuya doğru bir artış göstermektedir. Bunun en önemli sebebi ise yükseltinin doğu gittikçe artmasıdır.
Türkiye’de Yıllık Güneşlenme Süreleri
Bir bölgenin güneşlenme süresinin belirleyicisi bulutluluk oranıdır. Güneşlenme süresi ile güneş enerjisi arasında doğrudan bir ilişki bulunur.
Türkiye’de Sıcaklığın Dağılışı
Ülkemiz sıcaklık dağılışını izoterm haritalarına bakarak görebiliriz. Ülkemizde en yüksek sıcaklıklar karasallık,enlem değeri ve sıcak hava akımının etkileriyle Güneydoğu Anadolu bölgesinde görülür. Sıcaklıklar enlemin ve matematiksel konumun etkisi ile güneyden kuzeye doğru azalır.
Ülkemizde en düşük sıcaklılar ise Kuzeydoğu Anadolu bölgemizde görülmektedir. Sıcaklıklar karasallığın etkisi ile kış aylarında batıdan doğuya doğru azalır. Karasallık nedeniyle iç kesimlerdeki sıcaklık kıyı bölgelerinden düşüktür. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yıllık sıcaklık farkı oldukça yüksektir, en az olduğu bölge ise Karadeniz bölgesidir.
Kpss genel kültür coğrafya dersine ait Türkiye’de Sıcaklık konusunu işledik. Bir sonraki kpss coğrafya dersi konumuz Türkiye’de Basınç ve Rüzgarlar olacaktır.
Türkiye, genel olarak kara iklimi etkisi altında olan bir ülkedir. Yazları oldukça sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve yağışlı geçer. Türkiye’nin sıcaklık durumu, iklim farklılıklarının yanı sıra coğrafi konumu ve yükseltisinin de etkisiyle çeşitlilik gösterir.
Türkiye’nin önemli bölgelerinden biri olan Ege Bölgesi, yaz aylarında oldukça sıcak bir iklim yaşar. Özellikle Aydın, İzmir ve Muğla gibi sahil şehirleri, yaz aylarında sıcakların etkisiyle yerli ve yabancı turistlerin gözdesi haline gelir. Bu bölgelerdeki sıcaklık genellikle 30 derece ve üzerinde seyreder.
Doğu Anadolu Bölgesi ise kış aylarında anılan sıcaklığın tam tersine oldukça soğuk bir iklime sahiptir. Van, Ağrı ve Erzurum gibi şehirlerde, özellikle dağlık bölgelerde sıcaklıklar sık sık eksi derecelere kadar düşer. Kış sporlarına uygun olmasıyla bilinen bu bölgelerde, kayak merkezleri ve kış turizmi oldukça önemli bir faaliyettir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi ise hem sıcaklık hem de nem açısından oldukça yüksek bir iklim yaşar. Şanlıurfa, Diyarbakır ve Gaziantep gibi şehirlerde yaz aylarında sıcaklıklar 40 dereceye kadar çıkabilir. Bu bölgede tarım faaliyetleri için sulama sistemlerinin kullanılması önemlidir.
Türkiye’nin batı kıyıları ise Akdeniz iklimi etkisi altındadır. Antalya, Mersin ve Adana gibi şehirlerde sıcaklık yaz aylarında 35 derecenin üzerine çıkabilir. Bu bölgelerde turizm, tarıma göre daha fazla gelişmiştir. Özellikle Antalya, sahip olduğu güzel plajları ve tarihi yerleriyle ziyaretçileri kendine çekmektedir.
Sonuç olarak, Türkiye’nin sıcaklık durumu iklim ve coğrafi faktörlerden etkilenmektedir. Yaz aylarında kıyı bölgeleri oldukça sıcak ve nemli iken, iç bölgeler soğuk ve kuru bir iklim yaşar. Bu durum, Türkiye’nin turizm ve tarım gibi sektörlerinde önemli etkilere sahiptir.
Bold tag ile önemli yerler:
Ege Bölgesi:
– Aydın
– İzmir
– Muğla
Doğu Anadolu Bölgesi:
– Van
– Ağrı
– Erzurum
Güneydoğu Anadolu Bölgesi:
– Şanlıurfa
– Diyarbakır
– Gaziantep
Akdeniz Bölgesi:
– Antalya
– Mersin
– Adana
