Temel işlevlerine göre rehberlik kpss eğitim bilimleri rehberlik türleri içinde yer almaktadır. Bir önceki konuda kurumlara göre rehberlik türlerini irdelemiştik. Bu bölümde de temel işlevlerine göre rehberlik türlerinden uyum sağlayıcı rehberlik, yöneltici rehberlik, ayarlayıcı rehberlik, geliştirici rehberlik, önleyici rehberlik, tamamlayıcı rehberlik, iyileştirici (çare bulucu) rehberlik ve krize müdahale konularını işleyeceğiz.
Temel İşlevlerine Göre Rehberlik
Kpss eğitim bilimleri temel işlevlerine göre rehberlik türlerinden ilk olarak uyum sağlayıcı rehberlik konusunu ele alalım.
Uyum Sağlayıcı Rehberlik
Öğrencilerin çevrelerine sağlıklı bir şekilde uyum sağlamalarına yardımcı olmak amacıyla gerçekleştirilen çalışmalar uyum sağlayıcı rehberlik kapsamına girmektedir.
Kpss sorularında rehberlik türü olarak soruluyorsa > uyum sağlayıcı rehberlik
Hizmet alanı olarak soruluyorsa > oryantasyon olmaktadır. Aradaki farkı iyi algılayalım.
Problemli öğrencilerin tespit edilerek danışmana yönlendirilmesi de uyum sağlayıcı rehberlik kapsamındadır. Ayrıca öğrencilerin köyden kente göç, demokratik yaşam tarzı gibi faktörler sonucu meydana gelen değişimlere uyum sağlamasına ve uyum sorununun çözümüne yardımcı olmak uyum sağlayıcı rehberliğin kapsamına girmektedir.
Her yaş grubuna basit ya da ciddi problemi olan, aşırı uyumsuz davranan bireylere yönelik yardım sürecidir.
Yöneltici Rehberlik
Çoğalan okul türleri ve bu bağlamda problem çeşitlerinin çoğalması yöneltici rehberliği zorunlu kılmıştır. Yöneltici rehberlik bireysel farklılıklara göre ders, alan, okul ve meslek seçiminde verilecek rehberlik hizmetlerini kapsamaktadır.
Yöneltici rehberlik, bireyi tanımaya yönelik rehberlik hizmeti ile birlikte yürütülmelidir. Kişinin ilgi, yetenek, ihtiyaç ve kişilik yapısının önceden tespit edilmesi gerekmektedir.
Ayarlayıcı Rehberlik
Temel işlevlerine göre rehberlik türleri içinde yer alan ayarlayıcı rehberlik, bireyin ilgi, yetenek ve gereksinimlerine göre program yapılmasına hizmet eden rehberlik anlayışıdır.
Eğitimin planlanmasında, müfredat programlarının hazırlanmasında ve geliştirilmesinde ayarlayıcı rehberlik hizmetinden faydalanılır.
Geliştirici Rehberlik
Bireylerin gelişimsel sorunlarını çözmeye ve bu sorunlarla etkili bir şekilde başa çıkmalarında yardımcı olan rehberlik hizmetidir.
Kriz yönelimli olmak yerine önleyici, geliştirici ve koruyucudur. Bu sebeple ekiple çalışmayı öngörür.
Önleyici Rehberlik
Olumsuz davranışları ortaya çıkarmadan ve olumsuz etkileri görülmeden önlenmesini sağlayan rehberlik türüdür.
Öğrenme güçlüklerini ortaya çıkaracak durumların tespitinin yapılması, ortam ayarlaması yapmak önleyici rehberliğin içindedir.
Tamamlayıcı Rehberlik
Rehberliğin öğretim dışındaki çalışmalarla eğitimin amacına ulaşmasına, öğrencinin başarısını arttırmaya yardımcı olması tamamlayıcı rehberliktir.
Okullardaki eğitim-öğretim sürecinin daha verimli olması için rehberlik hizmetleri ile birlikte yürütülmesi gerekir. Bunun için öğretmenlerin rehberlik bilgileriyle donatılmaları da tamamlayıcı rehberliğin hedefleri arasındadır.
İyileştirici (Çare Bulucu) Rehberlik
Çare bulucu rehberlik ile bireyin yetersizliklerine odaklanılmakta ve onun istenmeyen davranışı düzeltilmeye çalışılmaktadır.
Krize Müdahale
Temel özelliği ani olan krizler, rutin yaşamın dengesini bozduğu için acil müdahale gerektiren davranışlardır. Daha önceki konularda krize müdahale konusunda değinmiştik.
Bir öğrencinin ölümü, kazalar, doğal afetler, şiddet olayları gibi kriz anlarında rehber öğretmenler diğer etkinlikleri iptal ederek bireysel ya da grupla danışmanlık yapabilir. Diğer okullarla, bireyin ebeveynleriyle görüşebilir, öğretmenlere bu konuda destek verebilir ve etkilenen öğrencileri izlemeye alabilir.
Kpss eğitim bilimleri rehberlik türleri içinde yer alan temel işlevlerine göre rehberlik konusu tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss rehberlik konusu Birey Sayısına Göre Rehberlik olacaktır.
**Rehberlik**, insanların kişisel, akademik ve mesleki gelişimlerini desteklemek, sorunlarını çözmek, karar almalarına yardımcı olmak ve potansiyellerini maksimize etmek için kullanılan bir profesyonel hizmettir.
Rehberlik hizmetinin temel işlevleri şunlardır:
1. **Bireysel rehberlik:** Bireylerin kişisel gelişimlerine yardımcı olmak için kullanılan bir hizmettir. İnsanların duygusal ve psikolojik sorunlarını anlamak ve çözmek için kullanılır. Bireyin değerlerini tanımlamasına, hedefler belirlemesine ve potansiyelini keşfetmesine yardımcı olur.
2. **Akademik rehberlik:** Öğrencilerin akademik başarılarını artırmak ve eğitim hedefleri belirlemelerine yardımcı olmak için kullanılan bir hizmettir. Öğrencilerin doğru ders seçimini yapmalarına, öğrenme stratejilerini geliştirmelerine ve sınavlara hazırlanmalarına destek sağlar.
3. **Mesleki rehberlik:** Bireylerin kariyer seçimlerinde rehberlik eder. İnsanların yeteneklerini keşfetmelerine, mesleki ilgi ve değerlerini tanımalarına yardımcı olur. Meslek seçimi yapmada doğru bilgilendirme ve yönlendirme sağlar.
4. **Grup rehberliği:** İnsanların benzer ilgi ve hedefleri olan gruplar halinde destek sağlamak amacıyla kullanılan bir hizmettir. Gruplar arasında iletişimi artırarak sosyal becerileri geliştirir ve grup üyelerinin kendi sorunlarını paylaşmalarını sağlar.
Rehberlik, insanların potansiyellerini keşfetmelerine, kendilerini tanımalarına, hedefler belirlemelerine ve sorunlarını çözmelerine yardımcı olan önemli bir hizmettir.
Örneğin, akademik rehberlik kapsamında, bir rehberlik uzmanı öğrencilere ders seçimi konusunda destek sağlayabilir. Öğrencilere farklı derslerin içeriği, zorluk derecesi ve kariyer hedefleriyle olan ilişkisi hakkında bilgi vererek, onların doğru ve bilinçli seçim yapmalarını sağlar.
Bireysel rehberlik ise, bireylere duygusal ve psikolojik sorunlarında destek sağlar. Örneğin, bir rehberlik uzmanı, bir öğrencinin okuldaki arkadaş ilişkilerinde yaşadığı bir sorunu dinleyebilir ve ona duygusal destek sunabilir. Böylece öğrenci, sorununu çözmede daha güçlü hisseder ve daha iyi bir zihinsel sağlık durumuna ulaşır.
Sonuç olarak, rehberlik hizmeti, bireylerin kişisel, akademik ve mesleki gelişimlerine önemli katkılar sağlar ve insanların potansiyellerini keşfetmelerine, sorunlarını çözmelerine ve hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olur.
