TBMM’nin Görev ve Yetkileri konusunda meclisin sahip olduğu yetkileri ve yapmakla yükümlü olduğu görevleri inceleyeceğiz. Önceki konumuzda TBMM’de Oylama Türlerini incelemiştik. Sıradaki kpss vatandaşlık konumuz ise TBMM’nin Görev ve Yetkileri konusunu inceleyeceğiz.
TBMM’nin Görev ve Yetkileri
TBMM’nin Görev ve Yetkilerini başlıklar halinde inceleyelim.
1. Kanun Koymak, Değiştirmek veya Kaldırmak
Bakanlar Kurulu tarafından verilen kanun tasarısı veya milletvekilleri tarafından verilen kanun teklifi TBMM Başkanlığına sunulur. İlgili komisyona sevk edilir. TBMM genel kurulunda oylanır; kabul edilmemesi durumunda düzenlenmesi için geri gönderilir, kabulü halinde ise kanunlaşır. Cumhurbaşkanı onayına sunulur ve Cumhurbaşkanı 15 gün içerisinde ya geri gönderir ya da onaylanır ve resmi gazetede yayınlanır.
Cumhurbaşkanı uygun bulmadığı konular için anayasa mahkemesine iptal davası açabilir.
2. Bütçe Kanunu ve Kesin Hesap Kanunun Hazırlanması ve Görüşülmesi
Bütçe Kanunu
Bakanlar kurulu bütçe tasarılarını mali yılbaşından en az 75 gün önce TBMM’ye sunar. Komisyonda incelenen tasarı TBMM’de görüşülür. Mali yılbaşına kadar karara bağlanır. Cumhurbaşkanı bütçe kanunlarını veto edemez.
Kesin Hesap Kanunu
Bütçe kanunu kabul etme yetkisi olan TBMM uygulanışını da denetleme yetkisine sahiptir. Bu denetimi TBMM adına Sayıştay yapar.
3. Milletlerarası Antlaşmaları Uygun Bulma
Bu türdeki antlaşmalar yayımlarında itibaren 2 ay içinde TBMM’ye sunulur. Usulüne göre yürürlüğe konan milletlerarası antlaşmalar kanun hükmündedir. Anayasaya aykırılık iddiası ile bu anlaşmalara karşı Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. Bu anlaşmaları uygun bulan TBMM, onaylayan ise Cumhurbaşkanıdır.
4. Bakanlar Kuruluna Kanun Hükmünde Kararname Çıkarma Yetkisi Verme
TBMM Bakanlar Kuruluna KHK çıkarma yetkisi verebilir. KHK kanunlara aykırı olamaz. Bakanlar Kurulu KHK ile bütçe de değişikli yapamaz. KHK resmi gazetede yayınlanmasının ardından yürürlüğe girer. Kararnameler Resmi Gazetede yayınlaması ile TBMM’ye sunulur.
Kişilik hakları ve ödevleri, Siyasi haklar ve ödevlerde sıkıyönetim ve OHAL durumları dışında KHK çıkarılamaz.
5. Savaş Hali İlanı ve Silahlı Kuvvet Kullanmasına İzin Verme
Savaş ilanına ve TSK’nın yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı silahlı kuvvetlerin ülkemizde bulunmasına izin verme yetkisi TBMM’ye aittir. TBMM tatildeyken ülkeye yapılan ani bir silahlı saldırı da Cumhurbaşkanı TSK’nın kullanılmasına karar verebilir.
6. Genel ve Özel Af İlanı
TBMM üye tamsayısının 3/5 çoğunluğun kararı ile genel ve özel af ilanına karar verebilir. Sadece orman suçları için genel özel af çıkarılamaz.
7. Meclis İç Tüzüğünü Hazırlamak veya Değiştirmek
İç tüzük meclis iç çalışmasını düzenleyen kurallardır. İç tüzük sadece parlamentonun işleyişini gösterir ve konusu yönüyle kanunlardan ayrılır. Meclis iç tüzüğünü istediği zaman değiştirebilir. Cumhurbaşkanı, İktidar ve Ana muhalefet partisi, TBMM üye sayısının 1/5’i iç tüzükler için doğrudan Anayasa Mahkemesine iptal davası açabilir.
8. Anayasanın Değiştirilmesi
Teklif TBMM üye sayısının 1/3’ü tarafından verilmek zorundadır. TBMM Genel Kurulunda iki kez görüşülür. Meclisin 2/3’ünün kabulü halinde Cumhurbaşkanı onaylar veya halk oylamasına sunar. 3/5 veya 2/3 arasında kabulü halinde Cumhurbaşkanı zorunlu olarak halk oylamasına gider veya geri gönderir.
Kpss genel kültür vatandaşlık dersi TBMM’nin Görev ve Yetkileri konusunu tamamladık. Bir sonraki vatandaşlık dersi konumuz ise TBMM Başkanlık Divanı olacaktır.
TBMM, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kısaltmasıdır. Türkiye’nin yasama organı olarak bilinen TBMM, Türk milleti adına hükümeti denetler, yasaları yapar ve Türkiye’nin iç ve dış politikalarını belirler.
TBMM’nin görev ve yetkileri şunlardır:
1. Yasama Yetkisi: TBMM, Türkiye’nin yasama yetkisini kullanır. Yasaları kabul eder, değiştirir veya iptal eder. Yasama yetkisi, hükümetin ve diğer devlet organlarının faaliyetlerini düzenlemek amacıyla kullanılır.
2. Hükümeti Denetleme: TBMM, hükümeti denetleme yetkisine sahiptir. Hükümetin icraatlarını takip eder, bütçeyi onaylar ve denetler. Ayrıca hükümetin görev süresi boyunca performansını değerlendirir.
3. Türkiye’nin İç ve Dış Politikalarını Belirleme: TBMM, Türkiye’nin iç ve dış politikalarının belirlenmesinde etkin rol oynar. Özellikle dış ilişkilerde TBMM’nin onayı gereken anlaşmalar bulunmaktadır. Bu anlaşmalar TBMM tarafından kabul edildikten sonra yürürlüğe girer.
4. Anayasa Değişiklikleri: TBMM, Türkiye’nin Anayasası’nı değiştirme yetkisine sahiptir. Anayasa değişiklikleri TBMM tarafından kabul edilir ve referandum sürecinden geçer.
5. Milletvekili Seçimi: TBMM, Türkiye’de genel seçimlerin yapıldığı yerdir. Milletvekillerinin seçimi, TBMM tarafından yürütülür ve sonuçlar burada açıklanır.
6. Meclis Araştırması: TBMM, belirli bir konu veya olay hakkında araştırma yapma yetkisine sahiptir. Bu araştırmaların sonucunda raporlar hazırlanır ve hükümetin bu konuda gerekli önlemleri alması sağlanır.
7. Cumhurbaşkanını Seçme: TBMM, Cumhurbaşkanını seçme yetkisine sahiptir. Cumhurbaşkanının görev süresi dolduğunda veya istifa etmesi durumunda, TBMM tarafından seçim yapılır.
TBMM’nin önemli yerleri eb.bold tagı ile aşağıdaki gibi işaretlenebilir:
– Yasama Yetkisi
– Hükümeti Denetleme
– Türkiye’nin İç ve Dış Politikalarını Belirleme
– Anayasa Değişiklikleri
– Milletvekili Seçimi
– Meclis Araştırmaları
– Cumhurbaşkanını Seçme
Aşağıda, TBMM’nin görev ve yetkileri ile ilgili bir örnek tablo bulunmaktadır:
——–
|Görev ve Yetki |Açıklama |
|———-|——————-|
|Yasama Yetkisi |Türkiye’nin yasama yetkisini kullanma.|
|Hükümeti Denetleme |Hükümetin icraatlarını takip etme ve bütçe denetimi.|
|İç ve Dış Politika Belirleme |Türkiye’nin iç ve dış politikalarını belirleme ve onaylama. |
|Anayasa Değişiklikleri |Türkiye’nin Anayasası’nı değiştirme. |
|Milletvekili Seçimi |Genel seçimlerin yapılması ve milletvekillerinin seçimi. |
|Meclis Araştırmaları |Belirli konular hakkında araştırma yapma ve önlemler alma. |
|Cumhurbaşkanını Seçme |Cumhurbaşkanının seçimi. |
———
Bu tablo, TBMM’nin görev ve yetkilerini daha iyi anlamak için kullanılabilir. Bu görevler, Türkiye’nin demokratik sürecinin merkezinde yer almaktadır. TBMM, Türk milletinin iradesini temsil eden bir organdır ve ülkenin yönetiminde önemli bir rol oynamaktadır.
