Sosyal ve Ekonomik Haklar konumuzda Ailenin korunması ve çocuk hakları, Eğitim ve öğrenim hakkı, Kamu yararı bölümlerini inceleyeceğiz. 3 başlığa ayırarak işleyeceğimiz bu konuda bazı 2010 değişiklikleri de belirtilmiştir. Önceki konumuzda kpss vatandaşlık dersi Kişinin Hakları ve Ödevleri – Bölüm 4 kısmını incelemiştik. Sıradaki konumuzda ise Sosyal ve Ekonomik Haklar konusunu işleyeceğiz.
Sosyal ve Ekonomik Haklar
1. Ailenin korunması ve çocuk hakları
Türk toplumunun temeli ailedir. Aile eşler arasındaki eşitliğe dayanır. Devlet Sosyal ve Ekonomik Hakların gereği olarak ailenin huzur ve refahı , ananın ve çocukların korunması için gerekli tedbirleri alır.
2. Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi
Sosyal ve ekonomik haklar konusunda ikinci başlık eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevidir. Kimse eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunlarla belirlenir ve düzenlenir. Eğitim ve öğretim devlet kontrolü altında yapılır. Kanunda belirlenmiş maddelere aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz. İlköğretim kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur. Sosyal ve Ekonomik Hakların gereğiyle devlet okullarında eğitim parasızdır. Devlet maddi durumu olmayan başarılı öğrencilere burs ve diğer yollarla yardım eder.
3. Kamu yararı
a. Kıyılardan yararlanma
Kıyılar devlet tasarrufu altındadır. Deniz, göl, akarsu kıyıları ve sahil şeritlerinde yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir.
b. Toprak mülkiyeti
Devlet toprağın verimli olarak işletilmesini korumak ve geliştirmek, erozyonu önlemek için gerekli tedbirleri alır.
c. Tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması
Devlet, tarım arazileri ile çayır ve meraların amaç dışı kullanımını ve tahribini önlemek, bitkisel ve hayvansal üretimi arttırmak için bu işle uğraşanları araç gereç ve girdilerinin sağlanmasını kolaylaştırır.
d. Kamulaştırma
Kamu yararı için gerçek karşılıklarını eşin ödemek şartı ile özel mülkiyette bulunan taşınmazların tamamı yada bir kısmının kanuna uygun olarak, kamulaştırmaya denir. Kamulaştırma bedeli ile kesinleşen artırım bedeli nakden ve peşin olarak ödenir.
e. Devletleştirme ve özelleştirme
Kamu hizmeti özelliği taşıyan özel teşebbüsle, kamu yararı adına devletleştirilebilir. Devletleştirme gerçek karşılı üzerinde yapılır.
Kpss genel kültür vatandaşlık dersine ait Sosyal ve Ekonomik Haklar konusunu işledik. Bir sonraki kpss vatandaşlık dersi konumuz Çalışma ve Sözleşme Hürriyeti olacaktır.
Sosyal ve Ekonomik Haklar toplumun bireylerine sağlanması gereken temel haklardır. Bu haklara sahip olmak, insanların yaşama standartlarını yükseltmek, refahını artırmak ve insan onurunu korumak için elzemdir. Sosyal haklar, insanların eşitlik, adalet, sağlık, eğitim, barınma, çalışma ve sosyal güvence gibi temel ihtiyaçlarının giderilmesini içerirken, ekonomik haklar da insanların mülkiyet, iş ve ekonomik faaliyetlerde adil bir şekilde yer alması hakkını kapsar.
Başlıklar:
– Sosyal Haklar:
* Sağlık Hakkı
* Eğitim Hakkı
* Barınma Hakkı
* Adil Çalışma Koşulları Hakkı
* Sosyal Güvence Hakkı
– Ekonomik Haklar:
* Mülkiyet Hakkı
* İş Hakkı
* Adil Ekonomik Faaliyet Hakkı
Bu haklar, insanın temel yaşam hakkına ve insanlık onuruna saygı gösterilmesi amacıyla oluşturulmuştur. Sağlık hakkı, herkesin erişebilir ve nitelikli sağlık hizmetine sahip olma hakkını içerir. Eğitim hakkı, her bireyin eşit ve ayrımcılığa uğramadan eğitim alma hakkını vurgular. Barınma hakkı ise insanların güvenli ve insan onuruna yakışır bir şekilde yaşama hakkını temsil eder. Adil çalışma koşulları hakkı, insanların işlerinde insanca bir şekilde çalışma hakkını içerirken, sosyal güvence hakkı, işsizlik, hastalık ve yaşlılık gibi durumlar karşısında insanların korunmasını sağlar.
Mülkiyet hakkı, her bireyin hakkı olan mülkiyet edinme ve mülkiyetini koruma hakkını ifade ederken, iş hakkı, bireylerin adil bir ücretle çalışma hakkını temsil eder. Adil ekonomik faaliyet hakkı ise insanların ekonomik hayatta eşit şartlarda yer alma ve rekabet etme hakkını sağlar.
Bu haklara sahip olmak, bireylerin yaşam standartlarını yükseltirken, aynı zamanda sosyal ve ekonomik adaletin sağlanmasına da katkıda bulunur. Bireylerin bu haklara erişimi ve kullanımı, toplumun daha dengeli ve daha adil bir şekilde gelişmesini sağlar.
Önemli yerleri HTML bold tagı ile işaretlemek gerekirse:
– Sosyal Haklar:
* Sağlık Hakkı
* Eğitim Hakkı
* Barınma Hakkı
* Adil Çalışma Koşulları Hakkı
* Sosyal Güvence Hakkı
– Ekonomik Haklar:
* Mülkiyet Hakkı
* İş Hakkı
* Adil Ekonomik Faaliyet Hakkı
Tabloları benzersiz örneklerle değiştirerek tekrar yazmak için daha fazla ayrıntıya ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak, aşağıdaki gibi bir tablo örneği kullanılabilir:
| Sosyal Haklar | Ekonomik Haklar |
|---|---|
| Sağlık Hakkı | Mülkiyet Hakkı |
| Eğitim Hakkı | İş Hakkı |
| Barınma Hakkı | Adil Ekonomik Faaliyet Hakkı |
| Adil Çalışma Koşulları Hakkı | |
| Sosyal Güvence Hakkı |
