Psikolojinin alt dalları 4 bölümden oluşmaktadır. Bunlar Deneysel Psikoloji, Sosyal Psikoloji, Psikometrik Psikoloji ve Uygulamalı Psikoloji alanlarıdır. Kpss A grubu ve Kpss Gelişim Psikolojisi konularına soruları yaydığımızda bu alandan çok fazla soru çıkmamıştır bugüne kadar. Ancak bu çıkmayacağı anlamına da gelmez. Her konuyu teker teker incelemeliyiz ki çeldirici şıkları bile ortadan kaldıralım. Şimdi psikolojinin alt dalları konusunu irdeleyelim.
1) Deneysel Psikoloji: İlk deneysel psikoloji çalışmaları genelde duyum süreci ve psikomotor davranışlar üzerinde yapılmıştır. Günümüzde ise artık davranışın her yönü deneysel yöntemlerle araştırılmaktadır. Çoğu kez özel laboratuvarda yapılan deneysel psikoloji çalışmaları daha çok insan davranışları üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bazı psikologlar da insan ve hayvan davranışlarını karşılaştırmaktadır. Psikolojinin alt dalları arasında yer alan Deneysel Psikolojinin de iki alt dalı bulunmaktadır.
* Fizyolojik Psikoloji: Davranışın biyolojik temellerinin araştırılmasını , davranışların birbiriyle olan ilişkilerini inceler.
* Karşılaştırmalı Psikoloji: Değişik davranış kalıplarını öğrenmenin nasıl oluştuğunu, öğrenmeyi etkileyen etmenleri, öğrenmenin nasıl daha çok gelişebileceğini, güdülenmeyi ve önemini , öğrenme, algılama ve duyum gibi süreçleri incelemektedir. Önce değişik hayvan türlerini kendi içinde ele alarak davranışlarını incelerler ve sonrasında bu türlerin davranışlarını birbirleriyle karşılaştırırlar. Basitten karmaşığa doğru davranışlardaki farklılıkları incelerler. Biyoloji bilimiyle yakından ilgilidir.
2) Sosyal Psikoloji: Psikolojinin alt dalları arasında yer alan Sosyal Psikoloji, canlının sosyal ortamdaki ya da sosyal uyarıcılar karşısındaki davranışlarını inceleyen psikoloji dalıdır. Sosyo-kültürel kuramların , teknoloji, bilim, değişik grup ve ortamların , bireyin davranışlarını , inançlarını , tutum ve kişiliğini nasıl şekillendirdiğini inceler.
3) Psikometrik Psikoloji: Davranışın ölçülmesi ve değerlendirilmesi , istatistik ve matematiksel teknik ve yöntemlerin psikolojiye uygulanması, davranışların açıklanabilmesi ve yordanmasına katkı sağlayacak matematiksel yöntemlerin kullanılmasını ve geliştirilmesini sağlamaktadır.
4) Uygulamalı Psikoloji: Çok geniş bir alanı kapsayan, toplumsal yaşamın çeşitli alanlarında karşılaşılan problemlerin çözülmesine yardımcı olan psikolojinin alt dalları arasındadır. Uygulamalı Psikolojinin de birçok alt dalı bulunmaktadır. Şimdi Kpss A Grubu ve Kpss Gelişim Psikolojisi konusu kapsamında bulunan ve Kpss sorularında bizi ilgilendiren bu alt dalları inceleyelim.
* Klinik Psikoloji: Kişiliğin gelişmesi ve davranış bozukluğu üzerinde araştırmaları yapan psikolojinin alt dalları arasında yer alır. Bireye kişilik gelişimi için yardım etmekte ve davranış bozukluğunu giderici gerekli araç, teknik ve yöntemleri geliştirmektedir.
* Danışmanlık Psikolojisi: Öğrencilerin eğitim ve öğretimine ilişkin bireysel sorunlarıyla ilgilenen danışmanlık psikolojisi, okul psikolojisi ile de yakından ilgilidir. Öğrencilerin sorunlarını çözme, kendilerini daha iyi anlamalarını sağlama , eğitim ve mesleki konularda öğrencilere rehberlik yapma gibi konular üzerinde hizmetlerini yürütmektedir.
* Endüstri ve Örgüt Psikolojisi: Endüstri ve işletmelerde kişilerin birbirleriyle , işletme ve işletme teknolojisi ya da araç gereçleriyle etkileşimini inceleyen psikoloji dalıdır. Ayrıca verimli çalışabilmek için gerekli olan bilgileri toparlayıp bunlar üzerinde çalışmaktadır. Bu alandaki psikologlar personel seçme, hizmet içi eğitim verme, personeli en verimli şekilde yetiştirme , iş ve verim değerlendirme gibi görevleri üstlenmektedir.
* Eğitim Psikolojisi: Verimli öğrenme ortamlarının oluşturulması ve uygulanması üzerine araştırma yapan ve psikolojinin alt dalları arasında en önemli yere sahip olan dallardan birisidir. Çünkü Kpss A grubu ve Kpss Gelişim Psikolojisi soruları içerisinde bizim en çok muhatap olacağımız dallardan birisidir. Gelişim, öğrenme, ruh sağlığı gibi konular üzerinde duran eğitim psikolojisi ilgili teknik ve yöntemleri eğitim ortamına uygulamakla ilgilenmektedir.
** Öğrenme Psikolojisi: Olumsuz davranışların değiştirilmesine, bireyin ortama uyum sağlamasına, insanlarla uyumlu ilişki içersinde olmasına katsı sağlayan psikoloji dalıdır. Eğitim Psikolojisinin ilgi alanına giren öğrenme psikolojisi, algılama, hatırlama, problem çözme, unutma gibi olgular üzerinde yoğunlaşmaktadır.
** Gelişim Psikolojisi: Bir yaşam boyunca insanların davranışlarında bedensel, bilişsel, duyuşsal ve sosyal yönlerden gelişimini inceleyen ve araştıran psikoloji dalıdır. Gelişim Psikolojisi de Eğitim Psikolojisinin algi alanındadır.
Psikolojinin alt dalları, insanların davranışlarını ve zihinsel süreçlerini inceler. Bu dallar, değişik bilgi ve beceri alanlarına odaklanmaktadır. İşte psikolojinin önemli alt dallarının kısa bir açıklaması:
1. Klinik Psikoloji: Bireylerin psikolojik sorunlarını ve rahatsızlıklarını tanımlamak, tedavi etmek ve önlemek için psikolojik yöntemler ve teknikler kullanır. Bu alan, genellikle bireysel terapi oturumlarına, değerlendirmelere ve önleyici programlara odaklanır.
2. Gelişimsel Psikoloji: İnsanların yaşam süreçleri boyunca fiziksel, bilişsel, sosyal ve duygusal değişimlerini inceler. Bu alan, çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık gibi yaşam dönemlerinin üzerinde durur.
3. Sosyal Psikoloji: Bireylerin sosyal etkileşimlerini, grup dinamiklerini ve insan davranışlarını sosyal çevreleriyle ilişkilendirir. Bu dal, insanların başkalarıyla olan ilişkilerini ve toplumsal normları anlamayı hedefler.
4. Kognitif Psikoloji: İnsanların düşünce süreçlerini, zihinsel işlevleri ve bilgiyi nasıl işlediklerini inceler. Bu dal, dikkat, hafıza, dil edinimi, problem çözme ve karar verme gibi bilişsel süreçlere odaklanır.
5. Psikometri: Psikolojik testlerin, ölçme ve değerlendirmelerin geliştirilmesi ve uygulamalarıyla ilgilenen bir alandır. Bu alan, kişilik testleri, zeka testleri ve yetenek ölçümleri gibi araçların kullanımıyla ilgilenir.
6. Davranışçılık: Davranışları ölçmek ve insanların davranışlarını açıklamak için deneysel yöntemler kullanır. Bu dalın odak noktası, öğrenme, koşullanma ve teşvik gibi dışsal faktörlerin davranış üzerindeki etkisidir.
7. Psikofizyoloji: Beyin fonksiyonları ve davranış arasındaki ilişkiyi inceleyen bir alandır. Bu dal, elektroensefalogram (EEG), manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi fizyolojik ölçümlerin kullanılmasını içerir.
8. Sağlık Psikolojisi: Fiziksel sağlıkla zihinsel sağlık arasındaki ilişkiyi araştırır. Bu alanda, stres, hastalık kabulü, hastalık yönetimi ve sağlıklı yaşam tarzları gibi konulara odaklanılır.
9. Endüstriyel/Organizasyonel Psikoloji: İş yerinde davranışları ve çalışma ortamlarının iyileştirilmesini inceler. Bu alanda işe alım süreci, liderlik, motivasyon, stres yönetimi ve çalışanların verimliliği gibi konulara odaklanılır.
Tablo:
|Alt Dallar |Açıklama |
|———————|—————————————————————————–|
|Klinik Psikoloji |Bireylerin psikolojik sorunlarını tanımlar, tedavi eder ve önleme yapar. |
|Gelişimsel Psikoloji |İnsanların yaşam süreçleri boyunca değişimlerini inceler. |
|Sosyal Psikoloji |Bireylerin sosyal etkileşimlerini ve grup dinamiklerini araştırır. |
|Kognitif Psikoloji |İnsanların düşünce süreçlerini ve zihinsel işlevlerini inceler. |
|Psikometri |Psikolojik testlerin geliştirilmesini ve uygulanmasını sağlar. |
|Davranışçılık |Davranışları ölçer ve deneysel yöntemlerle açıklar. |
|Psikofizyoloji |Beyin fonksiyonları ve davranış arasındaki ilişkiyi inceler. |
|Sağlık Psikolojisi |Fiziksel sağlıkla zihinsel sağlık arasındaki ilişkiyi araştırır. |
|Endüstriyel/Organizasyonel Psikoloji |İş yerinde davranışları ve çalışma ortamlarını inceler.|
Bu tabloda psikolojinin önemli alt dalları yer almaktadır ve her biri kısa bir açıklama ile tanıtılmaktadır. Bu alt dallar, psikolojinin farklı alanlarına odaklanan ve insan davranışlarına dair derinlemesine anlayış sağlayan disiplinlerdir.
