Osmanlının Dağılması kaybedilen savaşlar, yapılan anlaşmalarla kaybedilen topraklar, verilen imtiyazlar ve tavizler, ayaklanmalar, isyanlar, yapılan işgaller ile ortaya çıkan bir sonuçtur. Yapılan anlaşmalar, çıkarılan kanunlar,ıslahatlar, yayınlanan Tanzimat ve Islahat Fermanları, Meşrutiyet hareketleri Osmanlıyı bu kötü sondan kurtaramamıştır. Önceki kpss tarih konumuzda Panslavizm ve 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı konusunu incelemiştik. Sıradaki konumuz ise Osmanlının Dağılması olacaktır.
Osmanlının Dağılması
Osmanlının Dağılması sürecini etkileyen bazı önemli olaylar şunlardır.
Kıbrıs’ın Kaybedilmesi
İngiltere’nin Berlin Konferansında Osmanlıya vereceği desteğin karşılığında Kıbrıs’ın kendisine üs olarak verilmesi talebi ile başlayan bir süreçtir. İngiltere Kıbrıs’ üs yaparak Rusların Akdeniz’e inmesini engellemeye ve Doğu Akdeniz, Süveyş Kanalını kontrol altına almayı planlıyordu. Yapılan anlaşma ile Kıbrıs İngilizlere üs olarak bırakılmıştır. Fakat I. Dünya Savaşında Osmanlının Almanya tarafında savaşa girdiğini duyurması ile İngiltere de Kıbrıs’ı topraklarına kattığını ilan etmiştir.
Tunus’un Fransızlar Tarafından İşgali
Cezayir ve Tunus arasındaki sınır olaylarını bahane eden Fransa Tunus’u işgal etmiştir.
Mısır’ın İngilizler Tarafından İşgali
Mısır’ı doğudaki sömürgeler için bir geçiş noktası olarak gören İngiltere 1882 yılında Mısır’ı işgal etmiştir. Fransızlar tarafından açılan Suveyş Kanalı Mısır’ın siyasi ve ekonomik önemini arttırmıştır. Hidiv İsmail döneminde Maliye alanındaki sorunlar milliyetçilik hareketlerinin artmasını sağlamış ve İngiltere bu durumu işgal için bahane olarak kullanmıştır.
Girit Sorunu ve 1897 Osmanlı – Yunan Savaşı
1866 yılında Girit adasındaki Rumlar isyan ederek Yunanistan’a bağlanmak istediklerini belirtmişlerdir. Avrupalı devletlerin olaylara karışma ihtimalini göz önünde bulunduran Osmanlı Devleti Girit’e yeniimtiyazlar vermek zorunda kalmıştır.
Bulgaristan’ın Bağımsız Olması (1908)
Bulgaristan 2. Meşrutiyetin ilanı sırasında Osmanlı Devletindeki karışıklıklarda faydalanarak bağımsızlığını ilan etmiştir. (1908)
Avusturya’nın Bosna – Hersek’i İlhak Etmesi (1908)
Yapılan Berlin Anlaşmasında Bosna – Hersek’in yönetim ve idaresi geçici olarak Avusturya devletine bırakılmıştı. Avusturya bu toprakları bir daha Osmanlı Devletine geri vermemiştir. İkinci Meşrutiyetin ilan edilmesi sırasında ise Bosna – Hersek topraklarını kendi topraklarına kattığını açıklamıştır.
Fazla miktarda kaybedilen topraklar Osmanlının gücünü büyük oranda kaybetmesine neden olmuştur. Bu durum Osmanlı Devletinin dağılma sürecine girmesini sağlamıştır.
Kpss genel kültür tarih dersi Osmanlının Dağılması konusunu işledik. Bir sonraki genel kültür tarih konumuz ise II. Mahmut Dönemi Islahatları olacaktır.
Osmanlı İmparatorluğu, 14. yüzyılda kurulan ve yaklaşık 600 yıl süren bir imparatorluktur. Tarihte sıradışı bir konuma sahip olan Osmanlı İmparatorluğu, çeşitli faktörlerin etkisiyle dağılma sürecine girmiştir.
**Osmanlı İmparatorluğu’nun Dağılmasının Nedenleri:**
1. II. Meşrutiyet Dönemi: 19. yüzyılın sonlarında başlayan II. Meşrutiyet Dönemi, Osmanlı İmparatorluğu’nda demokratikleşme taleplerinin güçlenmesine yol açtı. Bu süreçte, toprak kayıpları, hukuki değişiklikler ve ekonomik sorunlar Osmanlı Devleti’ni zayıflattı.
2. Birinci Dünya Savaşı: Osmanlı İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı’na (1914-1918) Osmanlı Devleti olarak girmiştir. Savaşın ciddi askeri, ekonomik ve siyasi sonuçları, imparatorluğun çöküş sürecini hızlandırdı.
3. Höşgörü ve Farklılıkların Yönetimi: Osmanlı İmparatorluğu, çok uluslu ve çok etnik bir yapıya sahipti. Farklı etnik grupların ve inançların uyum içinde yaşaması, imparatorluğu bir arada tutan bir unsurdur. Ancak zaman içinde bu yönetim şekli zayıfladı ve Osmanlı Devleti içerisindeki etnik ve dini gruplar arasında çatışmalar yaşanmaya başlandı.
4. Ekonomik Sorunlar: Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomik durumu da çöküş sürecinde etkili oldu. 19. yüzyılda, imparatorlukta ekonomik gerileme yaşandı ve batılı güçlere olan borçlar arttı. Bu durum, imparatorluğun ekonomik bağımsızlığını kaybetmesine ve ekonomik çöküşün bir işareti oldu.
5. Sevr Antlaşması: I. Dünya Savaşı sonrasında imzalanan Sevr Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu’na ağır koşullar dayattı. Antlaşma, Türkiye’nin büyük ölçüde toprak kaybetmesine yol açtı ve Türk ulusal hareketi, İstanbul’da Osmanlı hükümetine karşı bağımsızlık savaşı başlattı.
**Osmanlı İmparatorluğu’nun Dağılması ve Önemli Yerleri:**
**1. Balkan Savaşları (1912-1913):** Osmanlı İmparatorluğu’nun Balkanlarda yaşanan savaşlar sonucunda önemli toprak kayıpları yaşadığı bir dönemdir.
**2. I. Dünya Savaşı (1914-1918):** Osmanlı İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı sırasında önemli toprak kayıpları yaşamış ve savaş sonunda Sevr Antlaşması imzalanmıştır.
**3. Milli Mücadele (1919-1922):** Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuvayi Milliye önderliğindeki Türk milli hareketine karşı verdiği savaş dönemidir. Bu dönemde Türkiye Cumhuriyeti’nin temelleri atılmıştır.
Sonuç olarak, Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılması süreci, birçok nedenin etkisiyle gerçekleşmiştir. Bu süreçte Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı, Sevr Antlaşması ve Milli Mücadele önemli kilometre taşları olarak öne çıkmaktadır. Bu olaylar, Osmanlı İmparatorluğu’nun sonunu getiren ve Türkiye Cumhuriyeti’nin doğuşunu sağlayan sürecin parçalarıdır. Her biri Osmanlı İmparatorluğu’nun kaderini etkileyen bu dönemeçler, tarihî açıdan büyük öneme sahiptir.
