Orta Asya Türk devletleri kpss tarih konuları içinde yer almaktadır. Önceki konularda ilk Müslüman Türk devletlerinden Karahanlılar, Gazneliler, Tolunoğulları, İhşidiler ve Büyük Selçuklu Devletini işlemiştik. Şimdi de Orta Asya Türk Devletleri ve Yakın Doğu’da kurulan Türk devletlerini işleyeceğiz.
Orta Asya Türk Devletleri
Kpss Tarih konusunda önceki konularda belirtildiği üzere Müslüman Türk devletlerinden bahsetmiştik. Bu bölümde de diğer Orta Asya Türk Devletleri ve Yakın Doğu Devletleri işlenecektir.
1) Eyyubiler (1174 – 1250): Mısırda kurulan 3. Türk devleti olan Eyyubiler’in kurucusu Selahaddin Eyyubi’dir.
Eyyubiler, ilk haçlı seferinde Fatımiler tarafından kaybedilen Kudüs’ü 1187 yılında Hıttin Savaşı (Hattin) ile geri almışlardır.
1250 yılında Kölemen ordu komutanlarından biri olan Aybek tarafından yıkılmıştır. Yerine Memlükler Devleti kurulmuştur.
2) Memlükler (1250 – 1517): İzzeddin Aybek’in kurduğu Memlükler Devleti Mısır’da kurulan 4. Türk devletidir.
- Memlükler’de hükümdarlık soyu tek bir soya ait olmamıştır. Devlet yönetimi ve ordunun ileri gelenleri aralarında yaptıkları seçimle hükümdarı belirleyen Memlükler, veraset sistemi yönüyle diğer Türk devletlerinden yarılmaktadır.
- İlhanlılar tarafından 1258 yılında yıkılan Abbasi Devlet’inin halifesini koruma altına almışlardır.
- Ayn Calut Savaşı ile Moğolları yenerek, Moğolların olası Batı istilasını önlemiştir.
- Sultan Hasan Camii, Sultan Kayıtbay Camii ve Sultan Kalavun Camii gibi önemli mimari eserler meydana getirmişlerdir.
- Osmanlı Sultanı Yavuz Sultan Selim tarafından 1517 yılında yıkılmıştır.
3) Babürler (1526 – 1858): Kpss Türkiye Tarihi konusuna geçmeden önce işleyeceğimiz son devlet olan Babürler, Hindistan’da Babür Şah tarafından kurulmuştur.
- Hindistan’da siyasi birliği sağlayan ilk devlet olmuşlardır.
- Bu dönemde Dünyanın yedi harikasından biri olan Tac Mahal yapılmıştır.
- Babürler 1858 yılında İngilizler tarafından yıkılmıştır.
Orta Asya Türk Devletleri ve Yakın Doğu Türk Devletleri içinde yukarıdaki devletlerin yanı sıra Akkoyunlular, Karakoyunlular, Timur Devleti ve Harzemşahlar gibi devletler de önemli bir yer kaplamaktadır.
Kpss genel kültür tarih dersi içinde yer alan Orta Asya Türk Devletleri ve Yakın Doğu Türk Devletleri konuları tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss tarih konusu Türkiye Tarihi içinde yer alan Anadolu’da Kurulan İlk Türk Beylikleri olacaktır.
Orta Asya Türk Devletleri, tarihte Orta Asya’da kurulan ve Türk kültür ve etkilerinin yayılmasına büyük katkı sağlamış olan bir dizi devlettir. Bu devletler, Türk tarihinin önemli bir dönemini oluştururlar. Bu devletler genellikle orman ve bozkır alanlarında kurulmuşlar ve zengin bir Türk kültürü ile var olmuşlardır.
İlk olarak Göktürk Devleti, Orta Asya Türk Devletleri’nin en bilinen ve etkili olanlarından biridir. 6. yüzyılda kurulan bu devlet, bölgenin siyasi ve kültürel merkezi haline gelmiştir. Göktürk Devleti’nin başkenti, Karakurum olarak bilinen bir şehir olan Ötüken’de yer almaktadır.
Bir diğer önemli Orta Asya Türk Devleti ise Uygur Devleti’dir. 8. yüzyılda kurulan bu devlet, çok sayıda büyük başarıya imza atmıştır. Uygur Devleti’nin başkenti, Uygur Kağanlığı döneminde Karabalgasun olurken, Karahanlılar döneminde Yenikent olarak değiştirmiştir.
Bunların yanı sıra, Karahanlılar, Selçuklular ve Gazneliler gibi diğer Orta Asya Türk Devletleri de büyük öneme sahiptir. Bu devletler, Orta Asya’nın yanı sıra Orta Doğu ve Anadolu’ya da yayılmışlardır ve Türk kültürünün bu bölgelerde etkili olmasını sağlamışlardır.
Özetlemek gerekirse, Orta Asya Türk Devletleri Orta Asya’nın zengin tarihini ve Türk kültürünün kökenlerini temsil ederler. Göktürkler, Uygurlar, Karahanlılar gibi devletler bu bölgedeki siyasi, kültürel ve sosyal açıdan önemli yerleri işgal etmişlerdir. Bu devletler, Türk tarihine ve dünya tarihine büyük katkılar sağlamışlardır.
