Felsefi akımlar kpss eğitim bilimleri program geliştirme dersine ait bir konudur. Felsefi akımlar aynı zamanda program geliştirmenin temelleri arasında yer alan felsefi temeller yani eğitim felsefesi akımlarına da öncülük etmektedir. Felsefi akımlar idealizm, realizm, pragmatizm, varoluşçuluk ve naturalizm olarak 5 başlıkta incelenmektedir.
Felsefi Akımlar
Kpss program geliştirme dersindeki felsefi akımlar konusuna idealizm ve özellikleri ile başlayalım.
İdealizm
- Değerler ve bilgi mutlak değişmezdir.
- Gerçek sadece bilimsel yöntemle değil sezgiyle de elde edilir.
- Gerçek bilgi aklın ürünü olan bilgidir.
- İyi, doğru, güzel gibi kavramlar değişmez olduğu için evrenseldir.
- Temel amaç kişiyi Tanrı’ya ulaştırmaktır. Yani özüne döndürmektir.
- Doğruluk = Tutarlılık olarak görürler.
- Konu alanı ve bilgi merkezli bir anlayış vardır.
- Deney + sezgiyi destekler.
- Metafizik bilgiyi destekler.
Realizm
- Var olan her şey gerçektir.
- Dış dünya algılamadan bağımsızdır. Algılamasak dahi vardır.
- Doğruluk = Varlıktır tezini savunurlar.
- Gerçek sadece bilimsel yöntemle elde edilir.
- Sadece deneyi destekler.
- Kültürel mirasın aktarılması önemlidir.
Pragmatizm
Kpss program geliştirme felsefi akımlar içindeki en önemli akım olan pragmatizmin özellikleri şunlardır:
- Deneyime dayalı olduğu için amaç ve yöntemler esnektir.
- %100 doğruluk ya da yanlışlık diye bir şey yoktur.
- Çıkış noktası konu değil, çocuktur.
- Bireysel farklılıklar önemlidir.
- Mutlak, genel geçer ya da evrensel doğru yoktur.
- Doğruluk = Faydalı olduğu kadardır.
- Bilgiyi değil, öğrenmeyi öğrenmek esastır.
Varoluşçuluk
- Anahtar kelime özgürlüktür.
- Eğitimin temel amacı özgürlüklerin artırılmasıdır.
- Her öğrenci kendi değerler sistemini oluşturmalıdır.
- Öğretmen kişilik gelişimine yardım eden kişidir.
- Eğitim akademik becerilerden çok, kişilik gelişimini sağlamalıdır.
Naturalizm
- Gerçek doğadır ve insan doğal bir varlıktır.
- Eğitim, kişinin doğal ortamında öğrenmesine imkan tanımalıdır.
- Yaparak yaşayarak öğrenmenin birincil kaynaklar içerisinde gerçekleştirilmesini savunurlar.
Kpss eğitim bilimleri program geliştirme dersine ait Felsefi Akımları oluşturan idealizm, realizm, pragmatizm, varoluşçuluk ve naturalizm konuları tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss program geliştirme konusu felsefi akımların oluşturduğu Eğitim Felsefesi Akımları olacaktır.
Felsefi akımlar, insan düşüncesinin farklı alanlarda şekillendiği ve farklı felsefi sorulara cevap aradığı düşünce akımlarıdır. Bu akımlar genellikle felsefi sorunlara farklı perspektiflerden yaklaşırlar ve insanın varoluşunu, bilgiyi, ahlakı, gerçeği, evreni ve insan ilişkilerini anlamak ve açıklamak için çeşitli teoriler ve metodolojiler kullanırlar.
Önemli Felsefi Akımlar:
1. Antik Çağ Felsefesi:
– Sokrates: “Bilgiye varlıkla ulaşılır” ilkesini savunan Sokrates, etik ve erdeme odaklanan bir felsefe anlayışıyla ön plana çıkar.
– Platon: İdeal devlet, ahlaki erdemler, adalet ve mutlak gerçeklik gibi konuları ele alan Platon, felsefenin temel metinlerinden “Devlet” ile de bilinir.
– Aristoteles: İdeal devletin gerçekleşemeyeceğini savunan Aristoteles, felsefede mantık, metafizik, etik ve politika gibi birçok alanda izler bırakmıştır.
2. Orta Çağ Felsefesi:
– Augustinus: Hristiyanlık ile Platonizm’i sentezleyen Augustinus, inanç ve bilgi arasında bir bağlantı kurar ve “Tanrı’ya inanarak biliniriz” fikrini ortaya atar.
– Thomas Aquinas: İnanç ile akıl arasındaki uyumu sağlamaya çalışan Aquinas, Aristoteles’in felsefesini Hristiyan teolojisiyle birleştirir ve “kutsal bir yol ile anlam” düşüncesini savunur.
3. Rönesans Dönemi Felsefesi:
– Descartes: Şüphe yöntemi ve “Düşünüyorum, öyleyse varım” fikriyle temelindeki epistemolojik sorunları ele alan Descartes, matematiksel düşünceyi felsefeye uygulayan bir filozoftur.
– Bacon: Deneysel metodu ve bilimsel gözlemi ön planda tutan Bacon, bilginin deneysel deneyimler sonucunda elde edileceğini savunur.
4. Aydınlanma Dönemi Felsefesi:
– Rousseau: İnsanların doğal hallerinin iyi olduğunu savunan Rousseau, toplumsal sözleşmeyi eleştirir ve “Bireysel özgürlükler korunmalıdır” görüşünü ortaya atar.
– Kant: Bilginin sınırlarını ve ahlaki eylemlerin temellerini araştıran Kant, ahlaki eylemlerin esas itibariyle “iyi niyet” ile motive edilmesi gerektiğini vurgular.
Bu tabloda, felsefi akımların bazı önemli temsilcileri ve ana fikirleri yer almaktadır:
| Felsefi Akım | Önemli Temsilciler | Ana Fikirleri |
|———————–|————————|———————————————————————————————————|
| Antik Çağ Felsefesi | Sokrates, Platon, | Gerçeğe bilgelikle ulaşma, mutlak gerçeklikle yüzleşme, ahlak ve erdem temelinde yaşama |
| | Aristoteles | |
| Orta Çağ Felsefesi | Augustinus, | İnanç ve bilgi arasındaki bağlantıyı kurma, ahlaki eylemlerin teolojik temellerini araştırma |
| | Thomas Aquinas | |
| Rönesans Dönemi | Descartes, Bacon, | Epistemolojik sorunlara mantıksal bir yaklaşım, deneysel deneyimleri kullanma |
| Felsefesi | | |
| Aydınlanma Dönemi | Rousseau, Kant | Doğal durum, bireysel özgürlüklerin korunması, bilginin sınırları, ahlaki eylemlerin temelleri |
Böylelikle, felsefi akımlar ve temel fikirlerini kısaca tanımlamış olduğumuz bir açıklama yaptık. Bu bilgileri inceleyerek felsefi düşüncenin evrimini ve farklı perspektiflerini anlayabilirsiniz.
