Eğitim türleri konusuna geçmeden önce eğitimin ne olduğunu ve tanımlarını inceleyelim.
Eğitim, insanların davranışlarında kasıtlı, kendi yaşantısı yoluyla, istendik, kalıcı izli davranış meydana getirme sürecidir. Bu tanımı daha da açalım;
– Kasıtlı: plan ve program dahilinde.
– Kendi yaşantısı yoluyla: Kişinin sürecin içerisinde var olması.
– İstendik: Eğitimin gerçekleştiği o toplumun beklentisine uygun olması.
– Süreç: Öğrenmeler bir araya gelerek eğitimi oluşturmaktadır. Bunun için de belli bir süre geçmesi gerekmektedir. Bu yüzden eğitim bir süreç gerektirmektedir.
Tüm bunlara ek olarak eğitimin kültürle iç içe olduğu, kültürün yeni kuşaklara aktarılmasını sağladığı, kültürü etkileyen ve kültürden etkilenen bir süreç olduğu unutulmamalıdır.
Eğitimin farklı alanlara göre tanımlarına bakalım;
Toplumsal anlamda eğitim, kültürel kalıtımın aktarılması sürecidir. Bu sayede toplum kendisini korur ve sürekliliğini sağlar.
Sosyal anlamda eğitim, kişilerin sosyalleştirilmesi ve topluma uyumunun sağlanması sürecidir.
Ekonomik anlamda eğitim, kaynakların etkin bir şekilde kullanılmasını sağlayan süreçtir.
Felsefi anlamda eğitim;
İdealizme göre, kişiyi Tanrı’ya ulaştırma sürecidir.
Realizme göre, topluma uyum ve kültürel mirasın aktarılması sürecidir.
Pragmatizme göre, yaşantılar yoluyla davranış değişikliği meydana getirme sürecidir.
Varoluşçuluğa göre, insanı en üst düzeye getirme sürecidir.
* Sistem olarak eğitim:
Girdi => İşlem => Çıktı
↑————–↑————↑
Dönüt – Düzeltme
Girdi: Öğrencide davranış değişikliği için gerekli olan her şeydir. Öğrenci nitelikleri, araç gereçler, ortam, veliler, somut hedefler, öğrencinin giriş davranışları vs.
İşlem: Öğrencide davranış değişikliklerinin oluştuğu boyuttur. Burası ”Eğitim Durumları” bölümüne dahildir. Yöntem ve tekniklerin kullanımı, araç gereçlerin kullanımı, pekiştireçler, etkin katılım vs.
Çıktı: Öğrencide davranış değişikliğinin oluşmasıdır.
Dönüt – Düzeltme: Ulaşılamayan hedeflerin neden ulaşılamadığının araştırılmasıdır.
Tüm bunlara ek olarak eğitim, kapsamlı, çok boyutlu, sürekli, dinamik, amaca yönelik ,evrensel ve ulusal yönleri olan, bilimden yararlanan bütünleyici bir unsudur. Şimdi eğitim türleri konusunu inceleyelim.
Eğitim Türleri
Eğitim Türleri ikiye ayrılmaktadır. Bu eğitim türleri Formal Eğitim ve İnformal Eğitimdir. Formal Eğitim de kendi içinde Örgün Eğitim ve Yaygın Eğitim olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
FORMAL EĞİTİM
– Planlıdır.
– Amaçlıdır.
– Öğretici vardır.
– Yer, yöntem, süre, içerik ve uygulama bellidir.
– Olumlu davranışlar çıkarmaya yöneliktir.
İNFORMAL EĞİTİM
– Plansızdır.
– Belli bir amacı yoktur.
– Net değildir, belli değildir.
– Olumlu ya da olumsuz davranışlar olabilir.
– Aile, arkadaş çevresi, kitle iletişim araçları, sokak vs bu ortamlarda olabilir.
Eğitim Türleri içinde yer alan Formal Eğitim de aşağıdaki gibi ikiye ayrılmaktadır:
Örgün Eğitim
– Yaş bellidir.
– Kademeler önkoşuldur.
– Milli Eğitimin temel amaçları vardır.
– Okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, yükseköğretim, açıköğretim, uzaktan öğretim vs.
Yaygın Öğretim
– Belli bir yaş yoktur.
– Kademe ve önkoşulluk yoktur.
– Bireyin amaçları vardır.
– Halk eğitimi, dershaneler, özel kurslar, hizmet içi eğitim kursları vs.
Eğitim türleri içerisinde örgün ve yaygın eğitim arasındaki farklılıklara ilişkin aşağıdaki noktalara dikkat edelim.
Eğitim Türleri:
1. Formal Eğitim:
– Devlet okullarında veya özel okullarda yapılan resmi eğitimdir.
– İlk, orta ve lise düzeyinde verilir.
– Öğretmenler tarafından ders programlarına göre planlanır ve müfredatına uygun şekilde ilerler.
– Sınavlar ve belirli bir sistem içerisinde değerlendirilir.
2. Non-formal Eğitim:
– Sınırlı süreli veya programlı olarak düzenlenen eğitimlerdir.
– Kurslar, atölyeler, seminerler gibi etkinlikler şeklinde gerçekleştirilir.
– İş yerlerinde veya toplum merkezlerinde sunulan yetişkin eğitimleri de non-formal eğitim kapsamındadır.
– Formal eğitimi desteklemek, hobi kazandırmak veya pratik beceriler geliştirmek amacıyla yapılır.
3. İnformal Eğitim:
– Günlük hayatta bireyin doğal olarak edindiği bilgi ve becerileri de içeren eğitim türüdür.
– Sosyal ilişkiler, gözlem yapma, deneyimlerle öğrenme, medya gibi araçlarla gerçekleşir.
– Kurumsal bir yapıya bağlı değildir, genellikle kişisel gelişimle ilgilidir.
– İnformal eğitim kişinin çevresinde bulunan her türlü öğrenme deneyimini içerir.
Tablolar:
| Eğitim Türü | Özellikler |
| ————- | ——————————————– |
| Formal Eğitim | Devlet veya özel okullarda resmi eğitim verilir. |
| | İlk, orta ve lise düzeyindedir. |
| | Ders programına uygun olarak ilerler. |
| Non-formal Eğitim | Kurslar, atölyeler, seminerler gibi programlar şeklinde düzenlenir. |
| | İş yerlerinde yetişkin eğitimleri de bu kategoriye girer. |
| İnformal Eğitim | Günlük yaşamda doğal olarak edinilen bilgi ve becerileri içerir. |
| | Sosyal ilişkiler ve deneyimlere dayalı olarak gerçekleşir. |
Başlıklar:
**Eğitim Türleri:**
1. **Formal Eğitim:**
– Devlet okullarında veya özel okullarda yapılan resmi eğitimdir.
– İlk, orta ve lise düzeyinde verilir.
– Öğretmenler tarafından ders programlarına göre planlanır ve müfredatına uygun şekilde ilerler.
– Sınavlar ve belirli bir sistem içerisinde değerlendirilir.
2. **Non-formal Eğitim:**
– Sınırlı süreli veya programlı olarak düzenlenen eğitimlerdir.
– Kurslar, atölyeler, seminerler gibi etkinlikler şeklinde gerçekleştirilir.
– İş yerlerinde veya toplum merkezlerinde sunulan yetişkin eğitimleri de non-formal eğitim kapsamındadır.
– Formal eğitimi desteklemek, hobi kazandırmak veya pratik beceriler geliştirmek amacıyla yapılır.
3. **İnformal Eğitim:**
– Günlük hayatta bireyin doğal olarak edindiği bilgi ve becerileri de içeren eğitim türüdür.
– Sosyal ilişkiler, gözlem yapma, deneyimlerle öğrenme, medya gibi araçlarla gerçekleşir.
– Kurumsal bir yapıya bağlı değildir, genellikle kişisel gelişimle ilgilidir.
– İnformal eğitim kişinin çevresinde bulunan her türlü öğrenme deneyimini içerir.
