Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti, düşünce ve kanaat hürriyeti, bilim ve sanat hürriyeti ile basın ve yayımla ilgili hükümler, Kişinin Hakları ve Ödevleri konusunun bireysel hak ve ödevlerin devamı olan 3. bölümünde işlenecektir. Önceki konumuzda kpss vatandaşlık dersi Kişinin Hakları ve Ödevleri – Bölüm 2 kısmını incelemiştik. Sıradaki konumuzda ise Kişinin Hakları ve Ödevleri – Bölüm 3’ü işleyeceğiz.
Kişinin Hakları ve Ödevleri – Bölüm 3
1. Düşünce ve kanaat hürriyeti
Herkes düşünce ve kanaat özgürlüğüne sahiptir. Ne sebeple olursa olsun hiç kimse düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz ve bu düşünce ve kanaatler nedeniyle kınanıp suçlanamaz.
2. Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti
Herkes, düşüncelerini söz, yazı, resim veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına, özgürlüğüne sahiptir. Bu hürriyet haber ya da fikir alma veya verme serbestliğini de sağlar. Fakat radyo, televizyon, sinema vb. yayınlara uygulanan izin sistemini kapsamaz. Bu hürriyetin kullanımı Kişinin Hakları ve Ödevleri kanununda belirtilmiş olan korunma, sır, hak vb. sebeplerle sınırlandırılabilir. Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti kullanımında uygulanacak şartlar ve usuller kanunla düzenlenir.
3. Bilim ve sanat hürriyeti
Herkes bilim ve sanatı serbestçe öğrenme, öğretme, yayma, araştırma ve araştırma hakkına sahiptir.
4. Basın ve yayımla ilgili hükümler
Kişinin Hakları ve Ödevlerinde basın ve yayımla ilgili hükümler 5 başlık altında yorumlanır;
a. Basın hürriyeti
Basın hürdür ve sansür edilemez. Devlet basın ve haber alma özgürlüğünü sağlayan önlemleri alır. Basın yapanlar kanunlarla belirlenmiş çerçeveye aykırı davranışlarda bulundukları takdirde kanunda mahkeme kararıyla kapatılabilir ve yayınlar hakim kararı ile toplatılabilir.
b. Süreli ve süresiz yayın hakkı
Bu hak önceden izin veya mali teminat şartına bağlanamaz. Süreli yayın çıkarmak için kanunda belirtilen bilgi ve belgeler yetkili makamlara verilerek çıkarılır.
c. Basın araçlarının korunması
Kanuna uygun olarak kurulan basımevi basın araçları suç aleti olarak zapt edilemez.
d. Kamu tüzel kişilerinin elindeki basın dışı kitle haberleşme araçlarından yararlanma hakkı
Kişiler ve siyasi partiler kamu elindeki basın dışı araçları kullanma hakkına sahiptir. Yararlanmanın şekli, şartı kanunla düzenlenir.
e. Düzeltme ve cevap hakkı
Kişi haysiyet ve onuruna dokunulması veya gerçeğe aykırı yayınlar yapılması durumunda tanınır.
Kpss genel kültür vatandaşlık dersine ait Kişinin Hakları ve Ödevleri konusundan düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti, düşünce ve kanaat hürriyeti, bilim ve sanat hürriyeti ile basın ve yayımla ilgili hükümleri işledik. Bir sonraki kpss vatandaşlık dersi konumuz Kişinin Hakları ve Ödevleri – Bölüm 4 olacaktır.
DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA, YAYMA VE KANAAT HÜRRİYETİ
**Düşünceyi Açıklama**:
Düşünceyi açıklama, bireylerin iç dünyalarında var olan veya edindikleri fikirleri, duygu ve düşüncelerini ifade etme sürecidir. Bu süreç, insanların düşüncelerini sözlü veya yazılı olarak ifade etmelerine olanak sağlar. Düşünceyi açıklama, bireylerin kendi iç dünyalarını dış dünyayla paylaşmalarını ve etkileşimde bulunmalarını sağlayan önemli bir iletişim aracıdır.
**Yayma**:
Yayma, kişilerin düşüncelerini ve bilgilerini başkalarıyla paylaşma ve yayma sürecidir. Bu süreç, farklı iletişim araçlarının kullanılmasıyla gerçekleştirilebilir. Örneğin, yazılı basın, televizyon, radyo, internet gibi iletişim araçları yayma sürecinde önemli bir rol oynar. Yayma, bireylerin düşüncelerini daha geniş bir kitleyle paylaşmasını ve bu sayede farkındalık yaratmasını sağlar.
**Kanaat Hürriyeti**:
Kanaat hürriyeti, bireylerin kendi düşünce ve kanaatlerini serbestçe ifade etme ve savunma hakkıdır. Bu hak, demokratik toplumların temel değerlerinden biridir. Her birey, kendi düşünce ve kanaatine uygun olarak hareket edebilir, fikirlerini özgürce ifade edebilir ve başkalarının düşüncelerine saygı duyar. Kanaat hürriyeti, demokrasinin temelinde yer alan çeşitlilik ve hoşgörü ilkesine dayanır.
Tablolar örnek olarak aşağıdaki gibi değiştirilebilir:
| Düşünceyi Açıklama | Yayma | Kanaat Hürriyeti |
| —————- | —– | —————- |
| Düşüncelerimizi sözlü veya yazılı olarak ifade etmek için kullanılan iletişim aracıdır. | Düşüncelerimizi yaymamızı ve geniş bir kitleye ulaşmamızı sağlar. | Her bireyin kendi düşünce ve kanaatlerini serbestçe ifade etme hakkıdır. |
| İnsanların iç dünyalarını dış dünyayla paylaşmalarını sağlar. | Basın, medya ve internet gibi araçlar kullanılarak gerçekleştirilebilir. | Çoğulculuğun ve hoşgörünün temelinde yer alır. |
| İletişimde bulunma ve etkileşime geçme sürecidir. | Bilgi ve fikirlerin daha geniş bir kitleyle paylaşılmasını sağlar. | Demokratik toplumların temel değerlerinden biridir. |
