Duraklama Dönemi Dış Nedenleri, Osmanlı Duraklama Dönemi konusunun devamını oluşturmaktadır. Bir önceki konumuzda Osmanlı Duraklama Dönemi duraklamanın iç nedenlerini inceledik. Sıradaki kpss tarih konumuz ise Duraklama Dönemi Dış Nedenleri olacaktır.
Duraklama Dönemi Dış Nedenleri
1. İmparatorluğun Doğal Sınırlara Ulaşması
Üç kıtada ulaşılan 20 milyon km² alanın idaresi zorlaşmıştır. Osmanlı devleti bu dönemde güçlü devletlerle komşu olup büyük denizlere ve çöllere uzanan ülkeleri ele geçirmişti. Merkezden uzak yerlerde idare zorlaşmış ve bozulmuştu.
2. Avrupalı Devletlerin Osmanlı Devletine Karşı Politikalarının Değişmesi
Osmanlı kuruluşundan yükselişine Avrupalı devletlerle bir mücadele içerisinde olmuştur. Bu dönemlerde yapılan fetihlerle Balkanlarda etkinliği artmış ve Yükselme devrinin sonlarında Orta Avrupa’daki etkinlik artmıştır. Osmanlının gücünü kaybedip duraklama dönemine girmesiyle Avrupalıların Osmanlı politikalarında değişikliğe neden olmuştur.
3. Avrupalıların Bilim ve Akademik Alanda İlerlemesi
Rönesans ve Reform hareketleri sonucu Avrupa’da bilimsel gelişmeye engel durumlar ortadan kaldırılmıştır. Bilim, teknik ve ekonomi alanında birçok gelişmeler yaşanmıştır.
4. Coğrafi Keşiflerin ve Kapitülasyonların Etkisi
15. ve 16. yüzyıllarda Avrupalıların yaptıkları keşiflerle buldukları değerli maden ve yer üstü kaynakları Avrupalı Devletlerin ülkelerine götürmeleri ekonomik açıdan gelişmelerini sağlamıştır. Coğrafi keşifler ile İpek yolu ve Baharat yolu önemini kaybetmiş ve Osmanlının önemli gelir kaynaklarının yok olmasına sebep olmuştur. Her ne kadar coğrafi keşiflerin olumsuz etkisinden kurtulmak için Osmanlı Devleti Avrupalı devletlere ekonomik ayrıcalık yani kapitülasyonlar verse de bu durumu engelleyememiştir. Bilim ve teknoloji alanında ilerleyen Avrupalı devletler Osmanlı Devletini açık pazarları konumuna getirmişlerdir.
17.Yüzyılın Önemli Siyasi Olayları
Yapılan bazı antlaşmalar ve olaylar Duraklama Dönemi Dış Nedenlerinin temelini oluşturmaktadır.
Ferhat Paşa Antlaşması (1590) = Osmanlı – İran → Osmanlı Devleti doğudaki en geniş sınıra ulaşmıştır.
Nasuh Paşa Antlaşması (1611) = Osmanlı- İran → Ferhat Paşa antlaşması ile alınan topraklar geri verilmiştir.
Kasr-ı Şirin (1639) = Osmanlı- İran → Günümüzdeki İran sınırımızın temelini oluşturur.
Bucaş Antlaşması (1672) = Osmanlı- Lehistan → Osmanlı batıdaki en geniş sınırlara ulaşmış ve son kez yeni toprak kazanmıştır.
Bahçesaray Antlaşması(1681) = Osmanlı – Rusya → Osmanlı ve Rusya arasında yapılan ilk siyasi anlaşmadır.
Zitvatoruk Antlaşması (1606) = Osmanlı – Avusturya →Osmanlının Avusturya üzerindeki üstünlüğü sona ermiş ve arşüdük Osmanlı padişahına eş sayılmıştır.
Karlofça Antlaşması(1699) = Osmanlı- Avusturya, Lehistan ve Venedik → Osmanlı ilk kez büyük oranda toprak kaybetmiştir. Avrupa’ya ilerleyiş son bulmuş ve askeri alanda geri kalındığı anlaşılmıştır.
Kpss genel kültür tarih dersi Duraklama Dönemi Dış Nedenleri konusunu işledik. Bir sonraki genel kültür tarih konumuz 17. Yüzyıl İsyanları olacaktır.
Duraklama dönemi, bir ülkenin ekonomik büyüme hızında yavaşlama veya durgunluk yaşadığı bir dönemdir. Bu dönemi etkileyen dış nedenler, genellikle küresel ekonomik gelişmeler, politik istikrarsızlık veya doğal afetler gibi faktörlerdir.
***Küresel Ekonomik Gelişmeler:*** Duraklama dönemi genellikle küresel ekonomik koşullardaki olumsuz değişikliklerle ilişkilidir. Örneğin, küresel ekonomiye yönelik talep azalması, ihracata dayalı bir ekonomiye sahip olan bir ülkenin büyümesini etkileyebilir. Bu dönemde diğer ülkelerin ekonomik büyüme oranlarının da düşmesi durumu daha da olumsuz etkileyebilir.
***Politik İstikrarsızlık:*** Politik istikrarsızlık, bir ülkede yaşanan hükümet değişiklikleri, iç çatışmalar veya siyasi belirsizlikler gibi faktörler, duraklama döneminin tetikleyicisi olabilir. Örneğin, siyasi istikrarsızlık yaşayan bir ülkede yatırımcı güveni azalabilir ve ekonomik büyüme yavaşlayabilir.
***Doğal Afetler:*** Doğal afetler, duraklama döneminin dış nedenleri arasında yer alabilir. Örneğin, deprem, sel veya kuraklık gibi afetler, üretim kapasitesini etkileyebilir ve ekonomik faaliyetleri olumsuz yönde etkileyebilir.
Duraklama dönemi, ekonomik büyümenin yavaşladığı veya durduğu hassas bir dönemdir. Bu döneme etki eden dış nedenlerin önemi, ülkenin ekonomik faaliyetleri ve refahı üzerinde büyük bir etkiye sahiptir.
Örneğin, Avrupa ülkelerinde yaşanan ekonomik durgunluk, ülkeler arası ticarette azalma yaratır ve bu da Türkiye gibi dış ticarete dayalı ekonomileri olumsuz etkileyebilir.
Politik istikrarsızlık da duraklama dönemi için önemli bir dış etkendir. Örneğin, Türkiye’nin 2016 yılındaki darbe girişimi ve sonrasında yaşanan terör olayları, turizm ve yatırım gibi sektörleri olumsuz yönde etkilemiştir.
Bunun yanı sıra, doğal afetler de duraklama döneminin tetikleyicileri arasında yer alır. Örneğin, 1999 Marmara depremi ve sonrasında yaşanan ekonomik daralma, Türkiye’nin duraklama dönemlerinden birini oluşturmuştur.
Tablo 1:
| Dış Nedenler | Etkileri |
|————–|—————–|
| Küresel Ekonomik Gelişmeler | İhracat düşüşü |
| Politik İstikrarsızlık | Yatırımlarda azalma |
| Doğal Afetler | Üretim kaybı |
Tablo 2:
| Duraklama Dönemi | Dış Nedenleri |
|——————|———————————–|
| 2008-2009 | Küresel finansal kriz |
| 2013-2015 | Siyasi istikrarsızlık ve terör olayları |
| 2016-2017 | 15 Temmuz darbe girişimi ve sonrasında yaşanan belirsizlikler |
| 1999-2000 | Marmara depremi ve ekonomik daralma |
