5e modeli ve 7e modeli yapılandırmacılığın içerisinde kullanılan öğretim modellerindendir. Yapılandırmacılık bilginin birey tarafından aktif bir biçimde oluşturulduğunu savunur ve öğrencilerin yaparak yaşayarak öğreneceğinden bahsetmektedir. Çağdaş eğitimdeki en etkili öğretim modellerinden biri olan yapılandırmacı yaklaşımlardan birisi de 5e modelidir.
5e Modeli
5e modeli öğrencinin sahip olduğu bilgi ve becerileri aktif bir şekilde kullanmasını sağlayan, öğrencinin araştırma merakını arttıran ve öğrencinin beklentilerine cevap veren bir öğretim modelidir. Kpss soruları içinde fazla yer almasa da şıklarda bolca karşımıza çıktığı için bilmemiz gereken bir konudur.
5e modeli süreci adından da anlaşılacağı üzere 5 aşamadan oluşmaktadır.
1) Giriş: Ön öğrenmelerin değerlendirilmesi, merak uyandırılması, hazırbulunuşluğun ortaya çıkartılması gibi etkinlikleri kapsamaktadır. Öğretmen kavramları, ilkeleri kesinlikle hazır olarak vermez. Sorduğu sorularla öğrencilere hatırlatmaya çalışır.
2) Keşfetme: Öğrenci bir problem durumuyla karşılaştırılır ve bu problemi çözmesi beklenir.
3) Açıklama: Öğrenci problemin nasıl çözüldüğünü, problemi nasıl formüle ettiğini, problemin çözüm yollarının neler olduğunu ve nasıl transfer ettiğini ortaya koyar. Öğrenci bunu tek başına gerçekleştiremeyebilir. Bu yüzden öğretmen ipuçları verir.
4) Derinleştirme: Öğrenci yeni bir problem durumuyla karşılaştırılır. Bu problem çözülürken kavramlara ilişkin alt kavramlara dair yeni formüller elde eder.
5) Değerlendirme: Kpss öğretim yöntem ve teknikleri dersine ait 5e modelinin son süreci olan değerlendirme sürecini öğrenci ve öğretmen birlikte gerçekleştirir. Süreç yönelimli bir değerlendirme vardır.
Sürecin sonunda ilk dört basamağı betimleyen bir rapor öğrenciden istenir.
7e Modeli
Kpss eğitim bilimleri öğretim yöntem ve teknikleri içinde yer alan 7e modeli, 5e modelinin daha gelişmiş bir üst modeli olarak karşımıza çıkar.
1) Teşvik Etme: Öğrenci ön bilgileri ve ne düşündükleri ortaya çıkartılır. Öğrenciler yeni anlatılacak konuyla ilgili düşünmeye sevk edilmektedir.
2) Keşfetme: Öğrenciler etkinlik dahilinde serbest düşünerek tahminler yapar, hipotez kurarlar. Çözüm yönelik alternatif deneyler yapan öğrenciler buldukları sonuç üzerinde tartışırlar.
3) Açıklama: Öğrenciler grup tartışmaları ve öğretmenin rehberliğinde seçilen kavramların açıklama ve tanımlamalarını yaparlar. Ayrıca öğretmenin yaptığı açıklamaları dinleyen öğrenciler bu açıklamaları dinleyerek yorumlamaya çalışırlar.
4) Genişletme: Öğrencilerin kavramları, tanımlamaları ve açıklamaları araştırmaları ve bunları kullanılması istenir. Öğrenciler önceki bilgilerinin yardımıyla yeni soru ve çözüm yolları üretir. Tüm bunları yaparken öğrenci, öğretmenin teşvikine ihtiyaç duyar ve gerekli bilgi ve delillere sahip olduklarının farkına varılması sağlanır.
5) Kapsamına Alma: Öğretmen mevcut kavramların diğer alanlardaki anlamlarını da hatırlatır, karşılaştırır ve bu yolla yeni kavramlar oluşturur. Bu yönde öğrencilere yeni sorular sorulur. Öğrenciler ise yeni kavramlarla önceki öğrendikleri kavramlar arasındaki ilişkiyi görürler.
6) Değiştirme: Grup tartışması yoluyla kavramlar hakkında bilgi paylaşımı yapılır. Grup tartışmasıyla öğrencilerin fikirleri değişebilir. Fikirleri değişen öğrenciler bu yolda yeni plan ve deneyler yapmalıdır.
7) İnceleme – Sınama: Kpss öğretim yöntem ve teknikleri dersinin 7e modelinin son aşaması olan inceleme aşamasında öğretmen, öğrencilerin kazandıkları yeni kavram ve becerileri inceler , bunları ölçerek davranış değişikliklerinin sebeplerini açıklamaya çalışır. Öğretmenin açık uçlu sorularına karşılık öğrenciler delillerini ve açıklamalarını ortaya koyarak açık uçlu cevaplar vermeye çalışır.
Kpss eğitim bilimleri öğretim yöntem ve teknikleri dersine ait 5e modeli ve 7e modeli konuları tamamlanmıştır. Bir sonraki konu İşbirliğine Dayalı Öğrenme konusu olacaktır.
5E Modeli, fen bilimleri öğretiminde kullanılan bir öğretim modelidir. Bu model, öğrencilerin aktif olarak katılımını teşvik eder ve fen konularını keşfetme, sorgulama ve anlama sürecini destekler. “Beş E” adını alan bu modelin adı, içeriğe dayalı döngüsel beş aşamadan oluşmasından kaynaklanır.
1. İlk Aşama: Öğrencilere bir örnekle başlayarak dikkatlerini çeker ve konu hakkında önceden bilgilerini aktive eder. Örneğin, fotosentez konusunu öğretirken bitkilerin enerjilerini güneş ışığından nasıl elde ettiğini gösteren bir video izleyebilirsiniz.
2. İkinci Aşama: İncelenen konunun temel kavramlarını tanıtır. Öğrencilere, örnek olaylar ve deneyler yoluyla kavramları keşfetme fırsatı verilir. Örneğin, fotosentez ile ilgili bir deney yaparak bitkilerin nasıl karbondioksit emdiğini gözlemleyebilirsiniz.
3. Üçüncü Aşama: Öğrencilere konuyu daha derinlemesine analiz etme fırsatı verir. Öğrencilere, kavramları daha karmaşık sorunlar çözerek veya tartışarak kullandıkları bir etkinlik sunulabilir. Örneğin, fotosentez sürecini daha iyi anlamak için öğrenciler arasında tartışmalar düzenleyebilirsiniz.
4. Dördüncü Aşama: Öğrencilerin kavramları pratik uygulamalarla pekiştirmelerine olanak tanır. Öğrencilere laboratuvar deneyleri, saha çalışmaları veya projeler gibi etkinlikler sunulabilir. Özellikle, öğrencilere bitkilerin fotosentez yoluyla nasıl enerji ürettiklerini gösteren bir proje yapabilirsiniz.
5. Beşinci Aşama: Öğrencilerin öğrendiklerini değerlendirme ve genelleyici bir şekilde sunma fırsatı verir. Öğrencilerin, konuyla ilgili bir sunum yapmaları veya bir yazı yazmaları gibi farklı değerlendirme yöntemleri kullanılabilir. Bu aşama, öğrencilerin öğrendiklerini pekiştirmelerine ve anlama düzeylerini değerlendirmelerine yardımcı olur.
7E Modeli ise eğitimin bir diğer modelidir ve öğrencilerin aktif ve katılımcı bir şekilde öğrenmelerini hedefler. 7E Modeli’nin adı, modelin yedi farklı aşamadan oluştuğunu belirtir.
1. İlk Aşama: Öğrencilerin dikkatini çeken bir örnekle başlar. Örnek, bir hikaye, video veya gerçek hayatta gözlem yapma gibi bir şey olabilir.
2. İkinci Aşama: Öğrencilere başlangıç noktasına bağlantı yapmaları için sorular sorulur. Bu aşamada öğrenciler, öğrenmek istedikleri konu hakkında soruları paylaşır ve tartışır.
3. Üçüncü Aşama: Öğrencilerin öğrenme hedeflerinin belirlendiği bir etkinlik sunulur. Bu etkinlik, öğrencilerin konuyu daha derinlemesine keşfetmelerini sağlar.
4. Dördüncü Aşama: Öğrenciler, konu hakkında araştırma yapar, bilgi toplar ve edindikleri bilgiyi paylaşır. Grup çalışmaları, tartışmalar veya projeler gibi etkinliklere katılırlar.
5. Beşinci Aşama: Öğrenciler, öğrendikleri konuyu uygulayarak pratik yapma fırsatı bulur. Öğrenciler, deneyler yapabilir veya simülasyonlar kullanarak öğrendiklerini uygulayabilir.
6. Altıncı Aşama: Öğrencilerin öğrendiklerini birlikte değerlendirmeleri ve paylaşmaları için bir fırsat verilir. Örneğin, öğrenciler, bir sunum veya poster hazırlayarak diğer sınıf arkadaşlarına öğrendiklerini sunabilir.
7. Yedinci Aşama: Öğrencilerin öğrendiklerini tekrar etme ve bu bilgileri gelecekteki öğrenmelerine uygulama fırsatı verilir. Öğrenciler, öğrendikleri konuları başka bağlamlarda kullanabilirler.
Bu iki model, öğrencilerin öğrenme sürecine aktif olarak dahil olmalarını sağlamak için tasarlanmış fen bilimleri öğretim modelleridir. Her ikisi de öğrencilerin kavramları keşfetmelerine ve anlamalarına yardımcı olurken, öğrenme deneyimini eğlenceli ve ilgi çekici hale getirmeyi hedefler.
