19. Yüzyıl Siyasi Olayları konumuzda Osmanlının en uzun yüzyılı olarak adlandırılan yüzyılı inceleyeceğiz. Bu dönemde Osmanlı büyük sorunlar yaşamış ve arayış içerisinde olmuştur. Çıkan isyan ve ayaklanmalar devletin daha da zayıf düşmesine ve işgale açık hale gelmesine neden olmuştur. Önceki konumuzda 18. Yüzyıl Islahatlarını işlemiştik. Sıradaki kpss konumuz 19. Yüzyıl Siyasi Olayları olacaktır.
19. Yüzyıl Siyasi Olayları
Osmanlı devleti bu dönemde Denge Siyaseti izleyerek ayakta kalmayı sağlamış ve rekabetlerden yararlanarak toprak bütünlüğünü korumuştur.
19. Yüzyıl Siyasi Olaylarını inceleyelim.
Sırp İsyanı
Fransız İhtilalinin etkisiyle yayılmaya başlayan milliyetçilik düşüncesi Sırplar üzerinde de etkili olmuştur. Ayrıca Rusya’nın yapmış olduğu kışkırtmalarda Sırpların ayaklanmasında etkili olmuştur. Bükreş Antlaşması ile Sırplara imtiyazlar verilmiş, 1829 yılında imzalanan Edirne Anlaşması ile özerklik kazanmış, 1878 yılında imzalanan Berlin Anlaşması ile de bağımsızlığını ilan etmiştir.
Yunan İsyanı
Yayılan milliyetçilik düşüncesi ve Filiki Eterya cemiyetinin faaliyetleri Rumların ayaklanmalarına neden olmuştur. Mora’da isyan eden Rumların bastırılamaması üzerine II. Mahmut Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’dan yardım istemek zorunda kalmıştır. İsyan bastırılmış fakat Avrupalı devletler Osmanlıya baskı yaparak Yunanistan’a özerlik verilmesini istemişlerdir. Bu teklif kabul edilmeyince de Osmanlı donanmasını Navarin’de yakmışlardır. Yunanistan Edirne Anlaşması sonucunda bağımsız olmuştur.
Mısır Sorunu (Mehmet Ali Paşa İsyanı)
Yunan bağımsızlığı ve Navarin olaylarından sonra kendisine vadedilen Mora adasını kaybeden Mehmet Ali Paşanın Suriye valiliğini istemesi üzerine yaşanan sorundur. II. Mahmut bu isyan karşısında İngiltere ve Fransa’dan yardım alamayınca Rusya’dan yardım istemek zorunda kalmıştır. Rusya yardımı üzerine isyanın etkileri büyümüş bu duruma karşı çıkan İngiltere ve Fransa isyanı Avrupa sorununa dönüştürmüştür. Rusya ile Hünkar İskelesi Anlaşması imzalanmıştır. Avrupalı devletlerin desteğini almak için Tanzimat Fermanı ilan edilmiştir.
1838 Balta Limanı Ticaret Antlaşması
Osmanlı devleti İngilizleri yanında tutabilmek için Balta Limanı Ticaret Anlaşmasını imzalayarak İngiltere’ye ticari ayrıcalıklar vermiştir. Bu anlaşma ile İngiliz mallarının girişi ve satışı kolaylaştırılmış ve Osmanlı İngiltere’nin açık pazarı haline gelmiştir.
Boğazlar Sorunu
Bu anlaşma ile boğazların Osmanlı egemenliği altında kalması kararına varılmıştır. Barış zamanında savaş gemilerinin boğazlardan geçmesi yasaklanmıştır. Boğazlar uluslararası bir statüye kavuşmuştur.
Kırım Savaşı (1853-1856)
Rusya’nın Osmanlı topraklarını ele geçirmek için harekete geçmesi savaşı başlatan neden olmuştur. Fransa ve İngiltere Osmanlının yanında savaşa girmiştir. Savaşta başarılı Olan Osmanlı ve müttefikleri savaşlara Paris Anlaşması ile son vermiştir. Osmanlı bu anlaşma ile Avrupalı bir devlet sayılmıştır. Avrupa’nın iç işlerine karışmasını önlemek amacıyla Osmanlı Islahat Fermanını yayınlamıştır. İlk dış borç İngiltere’den alınmıştır.
Kpss genel kültür tarih dersi 19. Yüzyıl Siyasi Olayları konusunu işledik. Bir sonraki genel kültür tarih konumuz Panslavizm ve 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı olacaktır.
19. Yüzyıl Siyasi Olayları, dünya tarihinde önemli bir dönemi temsil etmektedir. Bu dönemde gerçekleşen birçok siyasi olay, uluslararası ilişkilerin ve devletler arası güç dengelerinin şekillenmesinde önemli rol oynamıştır.
Başlıca ve önemli bir olay olan Fransız Devrimi, 1789 yılında başlamış ve 19. yüzyıla da etkileriyle devam etmiştir. Bu devrim, monarşinin yerine cumhuriyetin kurulmasını sağlamış ve demokrasi fikrinin yayılmasına katkıda bulunmuştur. Ayrıca, Fransız Devrimi’nin ardından gelen Napolyon Bonapart’ın hükümdarlığı da Avrupa’da büyük bir değişim yaratmıştır.
Diğer bir önemli olay olan Amerikan Bağımsızlık Savaşı, 1775-1783 yılları arasında gerçekleşmiştir. Amerika Birleşik Devletleri’nin kuruluşuyla sonuçlanan bu savaş, bağımsızlık ve özgürlük mücadelesi açısından önemlidir. Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi, bu süreçte ortaya çıkmış ve insan haklarına vurgu yapmıştır.
19. yüzyılın ortalarından itibaren ise birçok devletin kolonilerinden ayrılarak bağımsızlığını kazandığı bir dönem yaşanmıştır. Örneğin, Latin Amerika’da birçok koloni, İspanyol ve Portekiz egemenliğinden kurtularak bağımsızlığını ilan etmiştir. Bu süreç, Latin Amerika’nın politik ve ekonomik olarak kendi yolunu çizmesine ve güçlenmesine olanak sağlamıştır.
Ayrıca, 19. yüzyıl siyasi olayları arasında Osmanlı İmparatorluğu’nun da önemli bir yeri vardır. Bu dönemde imparatorluk içerisinde hem iç sorunlarla hem de dış müdahalelerle mücadele edilmiştir. Tanzimat Fermanı, 1839 yılında ilan edilen bir reform belgesi olarak Osmanlı İmparatorluğu’nun modernleşme çabalarının başlangıcı olarak kabul edilir. Aynı zamanda, Kırım Savaşı da Osmanlı İmparatorluğu’nun içinde yer aldığı uluslararası çekişmelerin bir sonucu olarak yaşanmıştır.
Bu olaylar, 19. yüzyıl siyasi tarihine damgasını vuran olaylardan sadece birkaçıdır. Bu dönemde gerçekleşen siyasi olaylar, devletler arası ilişkilerde ve dünya siyasetinde büyük etkiler yaratmıştır. Bu olayların incelenmesi, tarih ve siyaset bilimleri açısından büyük önem taşımaktadır.
